адно́снасць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
адно́снасць |
| Р. |
адно́снасці |
| Д. |
адно́снасці |
| В. |
адно́снасць |
| Т. |
адно́снасцю |
| М. |
адно́снасці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адно́снасць ж. относи́тельность;
а. і́сціны — относи́тельность и́стины;
○ тэо́рыя ~ці — тео́рия относи́тельности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адно́снасць, ‑і, ж.
Уласцівасць адноснага (у 1 знач.). Матэрыялістычная дыялектыка Маркса і Энгельса безумоўна ўключае ў сябе рэлятывізм, але не зводзіцца да яго, г. зн. прызнае адноснасць усіх нашых ведаў не ў сэнсе адмаўлення аб’ектыўнай ісціны, а ў сэнсе гістарычнай умоўнасці межаў набліжэння нашых ведаў да гэтай ісціны. Ленін.
•••
Тэорыя адноснасці гл. тэорыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адно́сны, -ая, -ае.
1. Які вызначаецца пры параўнанні, супастаўленні з чым-н., правільны толькі пры пэўных умовах.
А. поспех.
Зіма адносна (прысл.) цёплая.
Адносная прыгажосць.
2. У мовазнаўстве: які паказвае адносіны паміж чым-н., да чаго-н.
А. прыметнік.
А. займеннік.
|| наз. адно́снасць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэлятыві́зм, -у, м.
У філасофіі: метадалагічная пазіцыя, прыхільнікі якой, абсалютызуючы адноснасць і ўмоўнасць усіх нашых ведаў, адмаўляюць магчымасць аб’ектыўнага пазнання рэчаіснасці.
|| прым. рэлятыві́сцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
относи́тельность адно́снасць, -ці ж.;
тео́рия относи́тельности тэо́рыя адно́снасці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фо́рмула, ‑ы, ж.
1. Дакладнае вызначэнне якога‑н. агульнага палажэння, закона і пад., якое мае дастасаванне да ўсіх прыватных выпадкаў. Задача вучоных — устанавіць формулы законаў прыроды. □ Вульгарна-сацыялагічныя формулы знешне выходзілі з прызнання заканамернасці развіцця пралетарскай літаратуры як вядучага, пануючага напрамку. Перкін. // Кароткае і дакладнае выказванне, азначэнне чаго‑н. Паэт дае формулу .. барацьбы: «Стрэльбы, хлопчыкі, бяры». Лужанін. // Устаноўлены нязменны тэкст чаго‑н.; прадвызначаная кіруючая ідэя. Асноўным прынцыпам першай фазы камунізма з’яўляецца формула: «Ад кожнага па яго здольнасцях, кожнаму — па яго працы». Лушчыцкі.
2. Умоўнае абазначэнне адносін якіх‑н. велічынь, элементаў і пад., якое складаецца з літар, лічбаў, знакаў. Алгебраічная формула. Хімічная формула. □ [Марынка] схілілася над сшыткамі, паволі ўваходзячы ў знаёмы свет формул і вывадаў. Хадкевіч. Адноснасць руху, Адноснасць часу, Энергію праменьчыка і масы Мы ў формулы загналі, Як у сеці. Грачанікаў.
[Ад лац. formula — форма, правіла, палажэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)