адзе́жа

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. адзе́жа
Р. адзе́жы
Д. адзе́жы
В. адзе́жу
Т. адзе́жай
адзе́жаю
М. адзе́жы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адзе́жа, -ы, ж.

Тое, што і адзенне (у 1 знач.; разм.).

Набыць зімовую адзежу.

|| памянш. адзе́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

Каб не ежка ды не адзежка, была б грошай дзежка (прыказка).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адзе́жа ж. оде́жда, пла́тье ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адзе́жа, ‑ы, ж.

Тое, што і адзенне (у 1 знач.). [Кузьма:] — Справа не ў тым, у якой адзежы ты ходзіш, а ў тым, што пад гэтай адзежай ты носіш. Колас. Прытрымліваючы крыссе тонкай сваёй доўгай адзежы, постаць пайшла паволі і роўна. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Адзе́жа (Касп., Шат., Гарэц.), адзежына (Бяльк., Нас., Шат.), адзенне (Бяльк., Нас., Шат., Касп., КСТ). Слова, быццам, толькі ўсходнеславянскае і стараславянскае (одежда). Параўн. укр. одежа, рус. одёжа. Арэал гэтага слова вельмі цікавы, калі ўлічыць бел. вопратка, укр. одяг. Магчыма, старая ўсходнеславянска-балгарская ізалекса, рэлікты якой слаба захаваліся па ўсёй гэтай тэрыторыі (Фасмер, 3, 121). Форма адзежа < *odedja ад старой рэдуплікаванай асновы дзеяслова děti — dedjǫ (ст.-слав. деждѫ ∼ літ. dedù ’кладу’, ст.-інд. dádhati ’кладзе’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

насо́ў

‘адзежа’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. насо́ў насо́вы
Р. насо́ва насо́ваў
Д. насо́ву насо́вам
В. насо́ў насо́вы
Т. насо́вам насо́вамі
М. насо́ве насо́вах

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

здубяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак. (разм.).

Страціць рухомасць, адчувальнасць ад холаду; зацвярдзець, адубянець.

Ногі здубянелі.

Адзежа на ім здубянела.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тра́нты, -аў (разм.).

1. Лахманы, старая падраная адзежа, бялізна.

2. Пра жаночыя ўборы (неадабр.).

Кожны дзень новыя т. купляе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

одёжка прост., уменьш.-ласк. адзе́жа, -жы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

валасні́ца, ‑ы, ж.

Уст. Грубая валасяная (шарсцяная) адзежа, якую надзявалі на голае цела пустэльнікі-манахі ў знак пакоры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)