абуджэ́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
абуджэ́нне |
| Р. |
абуджэ́ння |
| Д. |
абуджэ́нню |
| В. |
абуджэ́нне |
| Т. |
абуджэ́ннем |
| М. |
абуджэ́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абуджэ́нне ср.
1. разг. пробужде́ние;
2. перен. пробужде́ние, возбужде́ние;
3. перен. пробужде́ние, возбужде́ние;
1-3 см. абуджа́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абуджэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. абуджаць — абудзіць і стан паводле знач. дзеясл. абуджацца — абудзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абудзі́ць, абуджу́, абу́дзіш, абу́дзіць; абу́джаны; зак.
1. каго-што. Перапыніць чый-н. сон; прымусіць ачнуцца.
Шум абудзіў жанчыну.
2. перан., што. Парушыць спакой, напоўніць гукамі, галасамі, вярнуць да жыцця, дзейнасці, вывесці са стану спакою.
Гоман абудзіў вуліцу.
3. перан., што. Выклікаць якія-н. пачуцці, уласцівасці, якасці.
А. фантазію дзяцей.
|| незак. абуджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абуджэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гука́нне, -я, н. (разм.).
1. гл. гукаць.
2. Перагукванне, каб сабрацца разам.
○
Гу́канне вясны — старажытны язычніцкі вясновы абрад, які сімвалізуе абуджэнне прыроды пасля працяглай зімы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пробужде́ние прям., перен. абуджэ́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Про́спа ’абуджэнне ад сну’ (Нас.). Аддзеяслоўны дэрыват з суф. ‑а ад праспаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грымо́ты, ‑мот і ‑аў; адз. грымота, ‑ы, ж.
Раскацістыя гукі грому, бою і пад. Грымоты кананады. □ Красавік — Абуджэнне салодкіх трывог, Прадчуванне грымот, Навальніц і маланак. Звонак. Калі вакол цішэла, не чуваць было грымотаў — рабілася трывожна. Арабей. Непрыкметна да сяла Без маланкі яркай, Без грымоты падплыла Хмарка. Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адраджэ́нне, ‑я, н.
1. Абуджэнне да новага жыцця; аднаўленне пасля перыяду разбурэння, заняпаду і пад. Мікалай усёй сваёй істотай адчуваў вясенняе адраджэнне. Дамашэвіч. З другой паловы XIX стагоддзя амаль адначасова пачалося адраджэнне ўкраінскай і беларускай пісьменнасці ва ўмовах царскага самадзяржаўя і развіцця капіталістычных адносін. Юргелевіч. У кароткіх і простых словах расказаў Сцёпка сходу аб задачах эканамічнага адраджэння краіны. Колас. // Аднаўленне, адбудова чаго‑н. знішчанага, разбуранага. Пасляваеннае адраджэнне завода. □ А нам варта было б з зялёнага дрэва, як з лёгкай рукі, і пачынаць адраджэнне свайго калгаса. Кулакоўскі.
2. (з вялікай літары). Перыяд у культурным і ідэалагічным развіцці раду краін Еўропы, які наступіў пасля сярэдневяковага застою, з зараджэннем капіталістычных адносін, і адзначаны росквітам навук і мастацтваў; Рэнесанс. Простая беларуская сялянка нагадвала партрэты жанчын італьянскіх майстроў часоў Адраджэння. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
возбужде́ние ср.
1. (действие) выкліка́нне, -ння ср.; узбуджэ́нне, -ння ср., абуджэ́нне, -ння ср.; узніма́нне, -ння ср.; распачына́нне, -ння ср.; настро́йванне, -ння ср.; хвалява́нне, -ння ср., узрушэ́нне, -ння ср.; распа́льванне, -ння ср.; см. возбужда́ть;
2. (состояние) узбу́джанасць, -ці ж.; (взволнованность) усхвалява́насць, -ці ж., узру́шанасць, -ці ж.; (половое) юрлі́васць, -ці ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)