абтрэ́сціся, -расу́ся, -расе́шся, -расе́цца; -расёмся, -расяце́ся, -расу́цца; -ро́сся, -рэ́слася; -расі́ся; зак.
Тое, што і атрэсціся.
|| незак. абтраса́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абтрэ́сціся
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абтрасу́ся |
абтрасё́мся |
| 2-я ас. |
абтрасе́шся |
абтрасяце́ся |
| 3-я ас. |
абтрасе́цца |
абтрасу́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абтро́сся |
абтрэ́сліся |
| ж. |
абтрэ́слася |
| н. |
абтрэ́слася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абтрасі́ся |
абтрасі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
абтро́сшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абтрэ́сціся сов., см. атрэ́сціся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абтрэ́сціся, ‑трасуся, ‑трасешся, ‑трасецца; пр. абтросся, ‑трэслася; зак.
Тое, што і атрэсціся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абцерушы́цца, ‑церушуся, ‑цярушышся, ‑цярушыцца; зак.
Абтрэсціся, абабіцца (ад снегу, пылу і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абтраса́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да абтрэсціся.
2. Зал. да абтрасаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
отряхну́ться атрэ́сціся, мног. паатраса́цца, абтрэ́сціся, мног. паабтраса́цца, атрапа́цца, мног. паатрэ́пвацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
страпяну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Страсянуцца, мімаволі ўздрыгнуць ад страху, узрушэння і пад.
С. ад нечаканасці.
Стаіць і не страпянецца (не зварухнецца). Сэрца страпянулася (пачало біцца мацней).
2. Хуткім рухам цела абтрэсціся (разм.).
Сабака страпянуўся ад вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
страпяну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Мімаволі ўздрыгнуць, страсянуцца (ад страху, узрушэння і пад.); выйсці са стану нерухомасці, знямення. Нешта было шаснула, калі я нагнуўся ды глядзеў у чорную яму. Я страпянуўся, узняў галаву, .. — Юзіка не было відаць. Баранавых. Толькі тады страпянуўся, як рука лягла мне на плячо і я пачуў басавіты, немалады ўжо голас. Сабаленка. — Горш няма, як ляжаць у засадзе ў такі холад... — ціха сказаў Алег камандзіру ўзвода і страпянуўся: з дарогі далятаў гул машын. «Маладосць». Раптам [дзед Агей] сам страпянуўся ўвесь: — Сынку, лаві! Вуду лаві! Вунь на бервяне паплыла. Крапіва. // Схамянуцца, успомніўшы што‑н. важнае, істотнае. — Слухайце, — страпянуўся Міша. — дагаварыліся мы, і я ледзь не забыўся. Вы [лейтэнант] вось сказалі, што вы гэта не вы, а мой старэйшы брат Іван. Яно б добра было, толькі ж уся вёска ведае, што адзін у мяне брат — Юрка. І не старэйшы, а малодшы. Курто. // Зварухнуцца, уздрыгнуць. Пальцы натыкаюцца на мяккую поўсць .. Націскаю — не страпянуўся, значыць, мёртвы. Жычка. Уздрыгнулі шырокія бровы, Страпянуліся вейкі — крозы. Зазвінелі буйныя слёзы. Глебка. / у перан. ужыв. Страпянуўся лес. Пытае: — У каго бяда якая? Калачынскі. // Забіцца мацней, часцей (пра сэрца). З дзвярэй дыхнула цёплым малаком і салёнымі агуркамі .. Сэрца страпянулася і балюча сціснулася. Дома! Асіпенка. І як страпянулася яго сэрца, калі ў першых радах .. [Джыавані] заўважыў сваю маці. Лынькоў.
2. Разм. Хуткім рухам цела страсянуцца, абтрэсціся. Калі я [Варташэвіч] наблізіўся, кот раптам страпянуўся і так хутка скочыў у кусты, нібы ў паветры хто правёў белую рысачку. Карпюк. Хлапчук ледзь не наступіў на .. [птушку] нагою. Жаваранак страпянуўся і ўзняўся ўгору. Пальчэўскі. Акуньчык спрытна страпянуўся. Колас.
3. перан. Пачаць актыўна дзейнічаць, праявіць сябе. Паны яшчэ страпянуцца. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)