абсалю́тна
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| абсалю́тна |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абсалю́тна нареч. абсолю́тно; реши́тельно; положи́тельно;
я а. нічо́га не разуме́ю — я абсолю́тно (реши́тельно, положи́тельно) ничего́ не понима́ю
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абсолю́тно нареч. абсалю́тна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зусі́м, прысл.
1. Абсалютна, поўнасцю.
У хаце стала з. цёмна.
Я яго не з. зразумеў.
2. (перад адмоўем). Ні ў якой ступені, ніколькі (разм.).
З. не смешна.
Я тут з. не жартую.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
положи́тельно нареч.
1. (утвердительно) стано́ўча, дада́тна;
отве́тить положи́тельно адказа́ць стано́ўча;
2. (совершенно) зусі́м; (абсолютно) абсалю́тна; (буквально) літара́льна; (решительно) рашу́ча; (безусловно) безумо́ўна;
положи́тельно ничего́ не зна́ет зусі́м (абсалю́тна) нічо́га не ве́дае;
он положи́тельно ничего́ не сде́лал ён зусі́м (абсалю́тна) нічо́га не зрабі́ў;
положи́тельно ни в ком не́ было сочу́вствия абсалю́тна (літара́льна) ні ў кім не было́ спага́ды;
положи́тельно все абсалю́тна ўсе;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пра́вы², -ая, -ае.
1. Справядлівы, праўдзівы.
Наша справа правая.
2. Не вінаваты, які не парушае законы.
Суд прызнаў яго правым.
3. часцей кар. ф. (праў, пра́ва). Які правільна, беспамылкова думае, гаворыць, дзейнічае.
Ён тут абсалютна праў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раўнасі́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Аднолькавы з іншым (іншымі) па сіле, магутнасці. Раўнасільныя барцы. Раўнасільныя арміі.
2. Абсалютна падобны, роўны па значэнню, значнасці іншаму (іншым); тоесны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пры́цьма, прыцьмом, прыцьмелі ’аніяк, зусім’ (ТС), прыть‑ MÓM ’поўнасцю, абсалютна’ (Клім.); параўн. укр. притьма, притьмом, притьмо ’як мага хутчэй, неадкладна’; ’надта, моцна, настойліва’; ’зусім, цалкам, поўнасцю, абсалютна, якраз, абавязкова, сапраўды’; ’канчаткова; напэўна, беспамылкова’, рус. дыял. притмом ’раптоўна, неадкладна, немінуча’. Усходнеславянскія арэальныя ўтварэнні на базе *pritęti (гл. прыцяць, цяць), для якіх рэканструюецца праформа *priіьп‑то (Карскі 2 — З, 67; Люканен, Восточнослав. и общ. яз., 119). Формы, што ўзыходзяць да Тв. скл., узніклі на аснове ўспрымання прыцьма як назоўніка або па аналогіі з іншымі прыслоўямі тыпу пры‑ цемкам, параўн. прыгнём ’змярканне’ (Нас.), прытьмом ’вечарам, на змярканні’ (Сл. Брэс.). Не выключаны ўплыў аналагічных формаў прыслоўяў ад прыць, прытны (гл.), параўн. прытном ’вельмі часта; усутыч’ (Стан.), прытнём ’хутка’ (З жыцця).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абсалю́тны, -ая, -ае.
1. Безумоўны, неабмежаваны, узяты па-за ўсякім параўнаннем.
Абсалютныя і адносныя паказчыкі.
А. чэмпіён (спартсмен-пераможац у мнагабор’і).
2. Поўны, канчатковы.
А. спакой.
Абсалютная большасць (пераважная большасць). Абсалютная манархія (самадзяржаўе). А. слых (слых, які дакладна вызначае вышыню любога тону). Абсалютна (прысл.) правільна.
○
Абсалютны нуль — самая нізкая тэмпература (-273,15 °С).
◊
Абсалютны нуль — пра нікчэмнага, зусім бескарыснага ў якой-н. справе чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разнаро́дны, ‑ая, ‑ае.
З неаднолькавымі, рознымі прыкметамі, уласцівасцямі. Тавар быў разнародны: камплекты абмундзіравання, бялізна, сукно,.. скуры, медыкаменты. Самуйлёнак. Сабраны натоўп байцоў быў разнародны па складу і выгляду. Машара. Кухонная соль утвараецца пры хімічным узаемадзеянні двух абсалютна разнародных рэчываў — металу натрыю і газу хлору. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)