абрэ́з, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Абрэзаны край, беражок.
Кніга з зялёным абрэзам.
2. Вінтоўка з укарочаным канцом ствала.
Страляць з абрэза.
◊
У абрэз (разм.) — без лішку, якраз столькі, колькі можа спатрэбіцца.
Грошай у а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абрэ́з
‘дзеянне’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
абрэ́з |
абрэ́зы |
| Р. |
абрэ́зу |
абрэ́заў |
| Д. |
абрэ́зу |
абрэ́зам |
| В. |
абрэ́з |
абрэ́зы |
| Т. |
абрэ́зам |
абрэ́замі |
| М. |
абрэ́зе |
абрэ́зах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
абрэ́з
‘зброя; абрэзаны край’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
абрэ́з |
абрэ́зы |
| Р. |
абрэ́за |
абрэ́заў |
| Д. |
абрэ́зу |
абрэ́зам |
| В. |
абрэ́з |
абрэ́зы |
| Т. |
абрэ́зам |
абрэ́замі |
| М. |
абрэ́зе |
абрэ́зах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
абрэ́з м., в разн. знач. обре́з;
а. кні́гі — обре́з кни́ги;
страля́ць з ~за — стреля́ть из обре́за;
◊ у а. — в обре́з
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абрэ́з, ‑а, м.
1. Вінтоўка з укарочаным, абрэзаным ствалом. Ірын бацька пачаў расказваць, як яго, прадстаўніка рабочага класа, камуніста, паслала партыя праводзіць калектывізацыю ў наш Верамеевіцкі раён і як стрэлілі ў яго праз акно з абрэза. Сабаленка. З лесу пачалі выходзіць цэлыя групы людзей з карабінамі, з вінтоўкамі, з абрэзамі, з бярданкамі... Колас.
2. Абрэзаны край, беражок. Кніга з зялёным абрэзам.
•••
У абрэз — без усякага лішку, якраз у меру; малавата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
обре́з (оружие, обрезанный край) абрэ́з, -за м.; (действие) абрэ́з, -зу м.;
◊
в обре́з у абрэ́з.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
урэ́зак, ‑зка, м.
Разм. Тое, што і абрэз (у 1 знач.). Міцеў тайны ведаюць. Там урэзак і вінтоўка. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
урэ́з, ‑а, м.
Абл. Абрэз (у 1 знач.). Папаўся, браце Міхась, не дасталі твайго сэрца ні кулі варожыя, ні ўрэзы бандыцкія, а завалодалі табой.. дзявочыя вочы чорныя. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тарэ́ц, ‑рца, м.
1. Папярочны зрэз. Тарэц дошкі. Тарэц палена. // Папярочнае сячэнне, абрэз чаго‑н. Тарэц калоны. Тарэц трубы. // Спец. Бакавая (кароткая) старана будынка, збудавання і пад. Тарэц дома.
2. Кароткі, звычайна шасцігранны брусок для машчэння вуліцы. // Маставая з такіх брускоў. Прытупленыя падковы [каня] коўзалі па гладкім, выслізганым тарцы. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адрэ́з, ‑а, м.
1. Кавалак тканіны, адрэзаны для пашыву чаго‑н. Дзядуля адчыніў [куфар] і дастаў адтуль адрэз моцнага корту цёмнага колеру. Якімовіч. Ці не занадта яркая расфарбоўка для маёй старой? — разгладжваючы крыху пакамечаны адрэз на плацце, спытаў .. [Красан] у Гашы. Стаховіч.
2. Тое, што і абрэз (у 1 знач.). [Андрэй:] — Дзе ў каго ёсць якія адрэзы, вінтоўкі, няхай бяруць з сабою ў лес. Пестрак.
•••
Даць галаву на адрэз гл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)