абляце́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
аблячу́ |
абляці́м |
| 2-я ас. |
абляці́ш |
аблеціце́ |
| 3-я ас. |
абляці́ць |
абляця́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абляце́ў |
абляце́лі |
| ж. |
абляце́ла |
| н. |
абляце́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абляці́ |
абляці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
абляце́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
абляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -леціце́, -ляця́ць; -ляці́; зак.
1. каго-што і вакол каго-чаго. Праляцець вакол або збоку, абмінуўшы каго-, што-н.
А. вакол Зямлі.
2. каго-што. Лётаючы, пабываць у многіх месцах.
А. усю краіну.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., што. Хутка распаўсюдзіцца, зрабіцца ўсім вядомым (пра навіны, чуткі і пад.).
Горад абляцелі чуткі.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Апасці, абсыпацца (пра лісце, пялёсткі кветак і пад.).
Ліпавы цвет абляцеў.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адваліцца, адпасці.
Тынк са сцен абляцеў.
|| незак. аблята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і аблётваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2, 4 і 5 знач.).
|| наз. аблёт, -у, М -лёце, м. (да 1 знач.).
|| прым. аблётны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абляце́ць сов., в разн. знач. облете́ть;
а. вако́л Еўро́пы — облете́ть вокру́г Евро́пы;
чу́тка ~це́ла ўвесь го́рад — слух облете́л весь го́род;
лі́сце ~це́ла — ли́стья облете́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абляце́ць, ‑лячу, ‑ляціш, ‑ляціць; зак.
1. каго-што. Праляцець вакол каго‑, чаго‑н. Абляцець вакол зямлі. □ Абляцеў Іван два разы свет на кані гнядой масці і вярнуўся дахаты. Якімовіч. // Праляцець збоку, мінуўшы каго‑, што‑н.
2. каго-што. Лётаючы, пабыць у многіх месцах, усюды. Род Забродскіх раскінуўся тут на паўсотні кіламетраў вакол, дык каб нават і на самалёце, то за дзень усіх не абляціш. Кулакоўскі. // перан. Разм. Хутка абысці, аб’ехаць пэўную прастору, мясцовасць. [Тоўхарт] адразу пабег аглядаць маёнтак ..Нягледзячы на сваю паважнасць, ён вельмі шпарка абляцеў усё. Чорны. // перан. Хутка распаўсюдзіцца, зрабіцца ўсім вядомым (пра чуткі, ідэі, навіны і пад.). Вестка аб тым, што ў шпіталь прыехаў Ленін, імгненна абляцела ўсе паверхі. П. Ткачоў. Ленінскі запавет абляцеў увесь свет. Прыказка.
3. каго-што. Разм. Праляцець хутчэй за каго‑, што‑н.; апярэдзіць у палёце.
4. без дап. Апасці, абсыпацца (пра лісце, пялёсткі кветак і пад.). Адлютавалі маразы, Цвет абляцеў духмяны з вішні. Зарыцкі. // Астацца без лісця, пялёсткаў. Замаркотнелі далі, Абляцелі крушыны, Толькі зерні ўставалі Там, дзе сейбіт іх кінуў. Броўка.
5. без дап. Адваліцца, адпасці. Тынк са сцен абляцеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аблёт гл. аблётаць, абляцець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аблётваць гл. аблётаць, абляцець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аблята́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. аблятаць 2 — абляцець (у 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблёт, ‑у, М ‑лёце, м.
Дзеянне паводле дзеясл. аблётваць — аблётаць і аблятаць — абляцець (у 1–3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)