абапі́цца, -п’ю́ся, -п’е́шся, -п’е́цца; -п’ёмся, -п’яце́ся, -п’ю́цца; -пі́ўся, -піла́ся, -ло́ся; зак.
Напіцца чаго-н. звыш меры.
А. півам.
|| незак. абапіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абапі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абап’ю́ся |
абап’ё́мся |
| 2-я ас. |
абап’е́шся |
абап’яце́ся |
| 3-я ас. |
абап’е́цца |
абап’ю́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абапі́ўся |
абапілі́ся |
| ж. |
абапіла́ся |
| н. |
абапіла́ся
абапіло́ся |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абапі́ся |
абапі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
абапі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абапі́цца сов., разг. опи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абапі́цца, ‑п’юся, ‑п’ешся, ‑п’ецца; п’ёмся, ‑п’яцеся; пр. абапіўся, апілася, апілося зак.
Прычыніць сабе шкоду, выпіўшы чаго‑н. звыш меры. Ну, а дожджык? Той ідзе і няма канца вадзе. Дзетвары здалося — Неба апілося. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апі́цца, ап’ю́ся, ап’е́шся, ап’е́цца; ап’ёмся, ап’яце́ся, ап’ю́цца; апі́ўся, апіла́ся, апіло́ся; зак.
Тое, што і абапіцца.
|| незак. апіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апі́цца сов., разг., см. абапі́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апіва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да абапіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апо́й, ‑ю, м.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. апаіць і стан паводле знач. дзеясл. абапіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апрэ́гчыся ’здохнуць’ (БРС), ’згарэць ад віна, прагі, жадання’ (Гарэц.), ’абапіцца’ (Бяльк.), апрэжца ’апрэгчыся’ (Бяльк.), апрагчыся ’набракнуць ад збытку спажытага’ (Др.-Падб.), апрага́цца ’рабіць нешта з прагаю: спаць, есці, піць’ (Касп.), опрегаець ’паліць, мучыць’ (Нас.), опрегацьца, опрёгся ’знясільвацца, згараць ад прагі; згараць ад гарэлкі’ (Нас.), апрогліца ’ненаедлівасць’ (Бір. дыс.). Укр. опрягтися ’памерці, здохнуць’, опряга ’смерць’, опрягнути ’акружыць’, пружати ’мучыць’, рус. кастр. опрягать ’жарыць’, паўн. опруживать ’апракінуць’, опружеть ’стаць цвёрдым’, ст.-рус. опрягнути ’налегчы, наперці з усіх бакоў’. Розныя значэнні беларускіх слоў, магчыма, тлумачацца як вынік кантамінацыі шэрагу кораняў: праг‑а ’жаданне’ (адкуль: ’рабіць з прагаю, набракнуць ад збытку, абапіцца’), праг‑ (з пряг‑/пряж‑) ’жарыць’ (адкуль: ’згараць ад гарэлкі, прагі; паліць’) і праг‑ (з пряг‑/пруг‑/пряж‑) ’станавіцца пругкім, цвёрдым’, адкуль ’здохнуць’ (параўн. акалець ’стаць як кол’, апруцянець і пад.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)