абапну́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абапну́ |
абапнё́м |
| 2-я ас. |
абапне́ш |
абапняце́ |
| 3-я ас. |
абапне́ |
абапну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абапну́ў |
абапну́лі |
| ж. |
абапну́ла |
| н. |
абапну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абапні́ |
абапні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
абапну́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абапну́ць, ‑пну, ‑пнеш, ‑пне; ‑пнём, ‑пняце; зак., каго, чым.
Накрыць, ахінуць каго‑, што‑н. плашчом, брызентам, хусткай ад дажджу або ветру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абапну́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. да абапнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абапя́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абапну́ |
абапнё́м |
| 2-я ас. |
абапне́ш |
абапняце́ |
| 3-я ас. |
абапне́ |
абапну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абапя́ў |
абапя́лі |
| ж. |
абапя́ла |
| н. |
абапя́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абапні́ |
абапні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
абапя́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Абапну́цца ’акрыцца’ (Шат., Янк. I, Арх. ГУ), ’акрыцца (хусткай), завязаць (фартух)’, абапнуць ’акрыць што-небудзь, чым-небудзь, накінуць што-небудзь на што-небудзь’ (Янк. I), абапінаха ’вялікая хустка’ (ДАБМ) да прасл. *pęti, рьно ’напяць, напінаць’. Бел. абапнуць, магчыма, узнікла пад уплывам літ. apipìnti, apipinù ў тым жа значэнні (літ. pìnti генетычна тоеснае прасл. pęti). Параўн. абпянуцца (Янк.) (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бапіне́нка ’валеная хустка’ (ДАБМ, 946). Дыял. форма, замест *абапіне́нка (да *абапінаць, абапнуць ’нацягваць, абкручваць і г. д.’), што ясна з наступных назваў пераважна вялікай, зімняй, цёплай хусткі, якія прыводзяцца ў ДАБМ: апяна́льнік (945), хустка‑опына, ху́стка‑гопы́нка, ху́стка‑опі́нанка, апіна́ха, апіня́нка, во́пінка, опіна́ка, апі́ненкі (мн.) (946), хустка апіні́стая, напі́нка, апіна́тка, абапіна́ха, ху́стка‑опыно́чка, опіні́нка (947). Параўн. яшчэ апіна́лка ’вялікая хустка’ (Бяльк.). Назвы хусткі, утвораныя ад дзеяслова *pęti, *pьnǫ, вядомыя ў асноўным на поўдні і на паўд. усходзе Беларусі. Параўн. укр. обпина́ти ’надзяваць, нацягваць’, обпи́нка, опи́нка ’род адзення’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)