Валкава́ты ’сыраваты’ (Касп.). Да *волгловатый < *волглы. Прасл. *vьlgъ ’сыры’. Параўн. рус. волговатый ’вільготны, сыраваты’. Гл. яшчэ вагкаваты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Младзе́нец ’малады на вяселлі’ (віц., КЭС), ’дзяцюк, не зусім яшчэ дарослы хлопец’ (Нас.). З польск. młodzieniec ’юнак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пліку́н, пліку́пчык ’чырок-свістунок, Anas crecca’ (БелСЭ; гом., Мат. Гом.). Гукапераймальнае. Параўн. яшчэ літ. pliaukšt! ’ляп! шчоўк!’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́йды ’старое адзенне’ (Сл. Гродз., Сл. рэг. лекс.). З польск. rędy ’лахманы’, параўн. яшчэ славац. randy ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бяссло́ўны, ‑ая, ‑ае.
Выказаны без слоў. Бясслоўны дакор. // Пра чалавека, які не любіць гаварыць; маўклівы. [Лагуновіч:] — Але тут [у калгасніц], акрамя ўсіх бядот, якія ты [Якавенка] ведаеш, яшчэ і іх асабістая — старшыня. .. На выгляд — так, бясслоўнае стварэнне, цялё рахманае. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ахмяле́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які знаходзіцца ў стане ахмялення.
2. перан. Пра чалавека, які да самазабыцця захоплены, узрушаны чым‑н. Лёня ўжо быў ахмялелы ад першае любоўнай чаркі, якая п’ецца яшчэ да першага пацалунка. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́жасць, ‑і, ж.
Фізічная сіла; бадзёрасць. Дужасці ў старога яшчэ не бракуе. Хадкевіч. [Жаданне выратавацца] прыдало аслабелай дзяўчыне дужасці. Мележ. Каторы раз выручала хлопца яго немалая прыродная дужасць, непераборлівасць да ўмоў жыцця і, вядома, суровая армейская загартоўка. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зага́р, ‑у, м.
Смуглы, цёмны колер, які набывае скура пад уздзеяннем сонечнага прамення. Смех упрыгожыў .. смуглыя шчокі Густы, пакрытыя роўным залацістыя вагарам. Васілевіч. Белыя хусткі яшчэ больш падкрэсліваюць здаровы залаціста-румяны загар на тварах. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
задуме́ннасць, ‑і, ж.
Стан і ўласцівасць задуменнага. Нейкая дзяўчына, невысокая, без хусткі, ішла да ганка, крыху схіліўшы галаву ў задуменнасці. М. Стральцоў. Арон сядзеў перад акном, і цень глыбокай задуменнасці ўсё яшчэ бегаў па твары. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залаві́ць, ‑лаўлю, ‑ловіш, ‑ловіць; зак.
Абл.
1. каго-што. Злавіць, захапіць. [Ганна:] Дык ты, Зоська, глядзі, асцерагайся. Чорт яму.. верыў, гатоў яшчэ залазіць дзе адну, ды... Крапіва.
2. Атрымаць (удар). [Мікіта:] Вой! вой! вой! Залавіў па пальцы! Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)