Морак 1 ’змрок, цемра’ (ТСБМ; Сцяшк.). Укр., рус. мо́рок, польск., н.-луж., в.-луж. mrok, чэш., славац. mrak, славен. mrȃk, серб.-харв. мра̑к, макед., балг. мрак, балг. мракът, ст.-слав. мракъ. Прасл. morkъ, да якога роднаснымі з’яўляюцца: літ. mérkti, лат. miȓgt ’міргаць, маргаць’, гоц. maúrgins, ст.-в.-ням. morgan ’ранак’ (Бернекер, 2, 78; Траўтман, 182; Фасмер, 2, 657; Бязлай, 2, 199). Да і.-е. *meig‑ (Мяркулава, Этимология–1973, 59). Сюды ж морак ’абмарачэнне’ (ТС), ’адурэнне’ (Рам. 8) — параўн. літ. mán ãkys apmar̃ko ’ў мяне пацямнела ў вачах’.
Морак 2 ’мор, пошасць’ (ТСБМ). З польск. po‑morek ’заразная хвароба на жывёлы’.
*Морак 3, мо́рок ’недабітая цурка пры гульні ў цурку’ (ТС). Няясна.
Морак 4 ’прымурак’ (маст., Сцяшк. Сл.). З польск. murek ’тс’, у якім адбыўся гіперправільны пераход польск. ó [y] ў бел. о [o].
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вясло́ I ср. (в лодке) весло́;
○ сушы́ць вёслы — мор. суши́ть вёсла
вясло́ II ср. (о нанизанных предметах) свя́зка ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прызавы́ I призово́й;
~во́е ме́сца — призово́е ме́сто;
п. меда́ль — призова́я меда́ль
прызавы́ II мор. призово́й;
~во́е су́дна — призово́е су́дно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
я́зва, ‑ы, ж.
1. Гнойная або запалёная ранка на скуры ці слізістай абалонцы. Язва страўніка. Язва дванаццаціперснай кішкі. □ Высветлілася, што ў чалавека язва, прычым у такім становішчы, што прыйшлося неадкладна рабіць аперацыю. «Звязда».
2. Уст. Мор, эпідэмія.
3. перан. Пра якія‑н. адмоўныя, шкодныя з’явы ў грамадскім жыцці. З высокім пачуццём чалавека новай, сацыялістычнай маралі паэт выкрывае язвы капіталістычнага горада. Гіст. бел. сав. літ.
4. перан. Разм. Пра злога, шкадлівага, з’едлівага чалавека. Ну і язва ж ты. □ [Варавы:] А як з тою варажбіткай, Праксэдай? [Алена:] Вось толькі яна нам і стаіць упоперак горла косткай. Зазер’е наша на ўвесь раён.., на ўсю вобласць добрымі справамі славіцца, і толькі гэта язва ўсё нам псуе. Краўчанка.
•••
Моравая язва (уст.) — эпідэмія, якая выклікае вялікую смяротнасць.
Сібірская язва — заразная хвароба буйной рагатай жывёлы, авечак, коней, на якую часам хварэюць і людзі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́точный су́тачны;
су́точный похо́д су́тачны пахо́д;
су́точный цыплёнок су́тачнае кураня́;
су́точный рацио́н су́тачны рацыён;
су́точная гото́вность мор. су́тачная гато́ўнасць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шток
1. геол. шток, род. што́ку м.;
2. техн., мор. шток, род. што́ка м.;
шток по́ршня техн. шток по́ршня.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пла́стыр, -ру м., в разн. знач. пла́стырь;
лі́пкі п. — ли́пкий пла́стырь;
выцяжны́ п. — вытяжно́й пла́стырь;
падво́дзіць п. — мор. подводи́ть пла́стырь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крен
1. мор. крэн, род. крэ́ну м., нахі́л, -лу м.;
2. перен. (уклон) крэн, род. крэ́ну м., ухі́л, -лу м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́хтавы прил., сущ., мор. ва́хтенный;
в. журна́л — ва́хтенный журна́л;
в. матро́с — ва́хтенный матро́с;
мі́ма пасажы́раў прабе́г ва́хтавы — ми́мо пассажи́ров пробежа́л ва́хтенный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здыхата́ ж., прост.
1. падёж м., мор м.;
2. (труп животного) дохля́тина, па́даль;
3. перен. (о хилом человеке) дохля́тина; мозгля́к м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)