Verbum

хава́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Забірацца куды-н., каб іншыя не бачылі, не маглі знайсці.

Партызаны хаваліся ў лясах.

Х. за шафу.

2. перан. Ухіляцца ад чаго-н.

Х. ад работы.

3. перан. Рабіць што-н. так, каб быць незаўважаным.

4. Быць заслоненым чым-н.

За горкай хавалася хатка.

5. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Знаходзіцца, захоўвацца дзе-н. (разм.).

Адзенне і палотны хаваліся ў скрыні.

6. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зберагацца на пэўны выпадак.

На жніво заўсёды хавалася сала.

|| зак. схава́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

даступі́цца, -ступлю́ся, -сту́пішся, -сту́піцца; зак.

1. да каго-чаго. Падысці, прыблізіцца.

Да бадлівай каровы не даступішся.

2. (звычайна з адмоўем), перан., да каго. Звярнуцца да каго-н. з просьбай, заявай.

Начальнік ганарысты, да яго не даступішся.

|| незак. даступа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

ло́пацца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ецца; незак.

1. Даваць трэшчыны, ірвацца з трэскам, надзімаючыся разрывацца і знікаць.

Лёд лопаецца.

Шклянка лопаецца.

2. перан. Цярпець крах, поўную няўдачу (разм.).

Лопаюцца планы.

◊

Лопацца са смеху (разм.) — знемагаць ад смеху.

бу́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. Невялікая, звычайна драўляная пабудова для чыгуначнага вартаўніка, паставога і інш.

2. Збітае з дошак жыллё для сабакі.

|| памянш. бу́дачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. бу́дачны, -ая, -ае.

вы́капень, -пня, м.

1. звычайна мн. (вы́капні, -яў). Мінералы, руда і пад., здабытыя з нетраў зямлі.

Карысныя выкапні.

2. Арганізм, які існаваў у далёкія геалагічныя эпохі і захаваўся ў адкладах зямной кары.

Рэшткі выкапня.

|| прым. выкапнёвы, -ая, -ае.

В. мамант.

пле́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Верхняя расшыраная і звычайна плоская частка чаго-н., што мае форму ножкі, стрыжня і пад.

П. цвіка.

2. Верхні канец караняплода.

П. трускалкі.

|| прым. пле́шачны, -ая, -ае (да 1 знач.).

пя́дзя, -і, мн. -і, -яў, ж.

Старая мера даўжыні, роўная адлегласці паміж расшыранымі вялікім і ўказальным пальцамі.

○

Лоб на сем пядзяў (разм.) — вельмі разумны.

Ні пядзі (звычайна пра зямлю: не аддаць, не ўступіць і пад.) — ніколькі, нават самай малой часткі.

жах¹, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Моцны страх да знямення.

Многіх ахапіў ж.

2. звычайна чаго. Трагічная з’ява, здарэнне, бязвыхаднасць.

Жахі вайны.

3. у знач. прысл. Вельмі, незвычайна.

Ж. як далёка.

4. у знач. вык. Жахліва, страшна.

Проста ж.

паласну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., каго-што (разм.).

Ударыць чым-н. доўгім, вузкім, што звычайна пакідае след у выглядзе вузкай паласы.

П. нагайкай па спіне.

П. нажом.

П. з аўтамата (перан.). Яе словы паласнулі па сэрцы (перан.).

бандэро́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Шырокая папяровая абгортка для паштовых перасылак.

2. Невялікае паштовае адпраўленне звычайна ў папяровай абгортцы.

Заказная б.

3. Ярлык на тавары, які сведчыць аб уплаце пошліны за яго (спец.).

|| прым. бандэро́льны, -ая, -ае.