абляпі́ць, -ляплю́, -ле́піш, -ле́піць; -ле́плены; зак., каго-што.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыстаць, прыліпнуць з усіх бакоў да каго-, чаго-н.; пакрыць усю паверхню.
Гліна абляпіла чаравікі.
Мурашкі абляпілі цукар (перан.: населі кругом).
2. Наклейваючы, пакрыць чым-н.
А. сцены афішамі.
3. перан. Акружыць.
Дзеці абляпілі сані з усіх бакоў.
|| незак. абле́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скаро́міна, ‑ы, ж.
Разм. Скаромная ежа; скаромнае. Барадаты, які скароміны асабліва не паважаў, налягаў больш на селядцы і на цукар. Лынькоў. Маці забедавала, што нічога не можа даць са скароміны, бо сала сваё мы даўно з’елі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сыта́, ‑ы, ДМ сыце, ж.
Даўняя беларуская страва — мёд або цукар, разведзеныя гатаванай вадой. За прасначкамі йшлі кампоты, Кісель з мядоваю сытою; Вячэру скончылі куццёю. Колас. А частавалі Сытой салодкай. Ідуць праводзіць За рэчку цётку. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трысняго́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да трыснягу. Трысняговыя зараснікі. // Які зарос трыснягом. Трысняговае балота, // Зроблены з трыснягу, здабыты з трыснягу. Трысняговы кошык. Трысняговы цукар.
2. Як састаўная частка некаторых батанічных і заалагічных назваў. Трысняговы верабей. Трысняговая асака.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спірт, -у, М -рце, мн. спірты́, -о́ў, м.
1. адз. Гаручая, з высокім працэнтам алкаголю вадкасць, якая атрымліваецца перагонкай некаторых прадуктаў, што змяшчаюць у сабе цукар і крухмал.
Вінны с.
2. Арганічнае злучэнне, вуглевадарод, у якім атам вадароду замешчаны водным астаткам (спец.).
Метылавы с.
Драўняны с.
|| прым. спіртавы́, -а́я, -о́е і спіртны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Спіртавыя лакі.
Спіртавое браджэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́латы 1, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад калоць 1.
2. у знач. прым. Нанесены колючай зброяй. Колатая рана.
ко́латы 2, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад калоць 2.
2. у знач. прым. Разбіты на кусочкі. Колаты цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пячэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле дзеясл. пячы (у 1 знач.).
2. Кандытарскія вырабы ў выглядзе тонкіх кавалачкаў рознай формы, прыгатаваныя са здобнага, звычайна салодкага цеста. На маленькім круглым століку .. быў пастаўлен чайны прыбор, на сподачку ляжаў цукар і пячэнне. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растаўчы́, ‑таўку, ‑таўчэш, ‑таўчэ; ‑таўчом, ‑таўчаце, ‑таўкуць; пр. растоўк, ‑таўкла, ‑ло; зак., што.
1. Таўкучы, размяць. Растаўчы бульбу. Растаўчы цукар.
2. Разм. Разбіць. [Маргарыта Казіміраўна:] — Недзе яшчэ асталося штук колькі [чарачак], не растаўклі... Скрыган. // Разбіць да крыві; расквасіць. [Тамаш:] — А дзе табе жалезам галаву растаўклі? Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Без мяса і малака, не скаромны. Вячэра мусіла быць посная, але ж трэба было згатаваць нямала-нямнога: дванаццаць страў! Мележ. — Сядай, сынок... Нічога лепшага ў мяне няма... Капуста посная. Чарнышэвіч.
2. Не тлусты. Посная свініна.
3. перан. Хмурны, сумны (пра выраз твару, усмешку і пад.). Малашкін сядзеў выпрастапы, з посным тварам чакаў голасу сакратара. Пестрак. Гаспадар пакоя неяк знячэўку ўстрапянуўся, ураз сагнаў ўсмешку з твару, які стаў ад таго сумны і посны. Быкаў.
4. перан. Прытворна сціплы, ханжаскі. Парэчкус злажыў рукі і падняў угару посны твар, як на маленні. Броўка.
•••
Посны дзень гл. дзень.
Посны цукар гл. цукар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пробели́ть сов.
1. (произвести побелку) пабялі́ць, вы́беліць, мног. павыбе́льваць;
2. (отбелить) спец. адбялі́ць;
пробели́ть са́хар адбялі́ць цу́кар;
3. (некоторое время) прабялі́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)