цу́кар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. цу́кар цу́кры
Р. цу́кру цу́краў
Д. цу́кру цу́крам
В. цу́кар цу́кры
Т. цу́крам цу́крамі
М. цу́кры цу́крах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

цу́кар, цу́кру, м.

1. Крышталічнае спажыўнае салодкае рэчыва, якое атрымліваецца з цукровых буракоў або цукровага трыснягу.

Кілаграм цукру.

2. Назва некаторых арганічных злучэнняў, пераважна з групы вугляводаў (спец.).

Вінаградны ц.

○

Цукровая хвароба — дыябет.

|| прым. цукро́вы, -ая, -ае.

Цукровая пудра.

Цукровая кукуруза.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цу́кар, -кру м.

1. са́хар;

чай з цу́крам — чай с са́харом;

трысняго́вы ц. — тростнико́вый са́хар;

бурако́вы ц. — свеклови́чный са́хар;

мало́чны ц. — хим. моло́чный са́хар;

2. чаще мн., спец. цу́кры, -раў сахара́;

○ по́сны ц. — по́стный са́хар

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цу́кар, ‑кру, м.

1. Пажыўны харчовы прадукт, белае крышталічнае рэчыва, салодкае на смак, якое вырабляецца з цукровых буракоў або цукровага трыснягу. Людзі вараць і спажываюць варэнне, п’юць чай. Усяму аснова — цукар. Пестрак. [Зыгмусь] рэжа і кладзе на сподак лімон і пасыпае цукрам. Чорны.

2. мн. цукры́, ‑о́ў. Спец. Назва рада арганічных злучэнняў, пераважна з групы вугляводаў.

3. перан. Разм. Пра што‑н. прыемнае на смак, смачнае. // Пра таго, хто прыносіць асалоду. [Хлор:] — Цукар — не дзяўчына, .. ружачка пахучая... Гартны.

•••

Посны цукар — сорт цукерак з цукру з фруктовымі сокамі.

[Ад ням. Zucker.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цукар

т. 17, с. 135

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

цу́кар м кул Zúcker m -s;

цу́кар-рафіна́д Würfelzucker m, Raffináde f -;

трысняго́вы цу́кар Róhrzucker m;

бура́чны цу́кар Rübenzucker m;

мало́чны цу́кар хім Laktóse f, -, Mílchzucker m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

малочны цукар

т. 10, с. 37

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

соладавы цукар

т. 15, с. 79

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІНАГРА́ДНЫ ЦУ́КАР,

гл. Глюкоза.

т. 4, с. 181

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

цукрава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ру́ецца; незак.

Гусцець, вылучаючы цукар; крышталізавацца ў цукар.

Мёд цукруецца.

Варэнне цукруецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)