разне́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нясе́цца; разнёсся, -не́слася і -нясла́ся, -не́слася і -нясло́ся; зак.

1. Распаўсюдзіцца, пашырыцца.

Разнесліся чуткі.

2. Прагучаць, стаць чутным на далёкую адлегласць.

Разнёсся звон.

3. перан. Хутка разысціся па чым-н., у чым-н.

Па целе разнеслася цеплыня.

|| незак. разно́сіцца, -сіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лі́мфа, ‑ы, ж.

Бясколерная вадкасць у целе чалавека і пазваночных жывёл, якая абмывае ўсе тканкі і клеткі арганізма. Лімфа, як і кроў, знаходзіцца ў бесперапынным руху.

[Ад лац. lympha — вільгаць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

це́ла, -а, мн. -ы, цел, н.

1. Матэрыя, рэчыва, што так ці інакш абмежавана ў прасторы; асобны прадмет у прасторы.

Цвёрдае ц.

Газападобнае ц.

Геаметрычнае ц.

2. Арганізм чалавека або жывёлы ў яго знешніх, фізічных формах.

Часткі цела.

3. Тулава, корпус чалавека, жывёлы, птушкі.

Ц. ў сіняках.

4. Асноўная частка, корпус чаго-н. (спец.).

Ц. гарматы.

◊

(Быць) у целе (разм.) — быць поўным, укормленым, сытым.

Спасці з цела (разм.) — схуднець.

Трымаць у чорным целе каго (разм.) — сурова, строга абыходзіцца з кім-н.

|| памянш. це́льца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 2 знач.).

|| прым. цяле́сны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Цялесныя ўласцівасці шара.

Духоўныя і цялесныя сілы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

са́ла¹, -а, н.

1. Тлушчавае адкладанне ў целе жывёльнага арганізма.

2. Прадукт з тлушчавага рэчыва, які ўжыв. для харчавання.

Кавалак белага сала.

3. Растоплены тлушч.

◊

Заліць сала за скуру каму (разм.) — нашкодзіць, нарабіць непрыемнасцей каму-н.

|| памянш.-ласк. са́льца, -а, н.

|| прым. са́льны, -ая, -ае.

Сальная свечка (з сала).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Выхады́ ’вантробы’ (Касп.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад выхадзіць (гл. хадзіць). Параўн. рус. выходник ’сасуд у целе чалавека або жывёліны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паласава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.

1. што. Рэзаць на палосы (спец.).

П. жалеза.

2. каго-што. Біць, пакідаючы рубцы, палосы на целе (разм.).

|| зак. спаласава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны (да 2 знач.) і распаласава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны (да 1 знач.).

|| наз. паласава́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

клешч, кляшча, м.

Невялікая членістаногая жывёліна класа павукападобных, якая паразітуе на целе чалавека, жывёлы, а таксама на раслінах.

•••

Кароставы клешч — клешч-паразіт, які выклікае і пераносіць каросту ў жывёл і чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разагрэ́цца, ‑грэюся, ‑граешся, ‑граецца; зак.

Стаць цёплым, гарачым; нагрэцца. Жалеза разагрэлася. // Зноў стаць гарачым. Суп разагрэўся. // Разм. Адчуць цяпло ў сваім целе, сагрэцца. Разагрэліся хлопцы, на ўсё забылі. Кіпіць работа... Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Луні́чка ’клубнічка’ (Ян.) — у выніку кантамінацыі лунка 1 (’ямачкі на ягадцы клубнікі’, параўн. рус. тул., арханг. лу́нка ’ямачка на целе’) і клубнічка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

парша́, ‑ы, ж.

1. Заразная хвароба звычайна на скуры галавы пад валасамі, пры якой з’яўляюцца струны і рубцы. // Разм. Струпы, высыпка на целе.

2. Захворванне сельскагаспадарчых раслін, якое характарызуецца паверхневым пашкоджаннем тканак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)