навіга́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Спецыяліст у галіне навігацыі (у 2 знач.).
2. Пераноснае электроннае прыстасаванне, якое дазваляе з дапамогай спадарожнікавай сістэмы пракласці аптымальны маршрут з аднаго месца ў іншае і вызначыць месца на карце, дзе яно ў дадзены момант знаходзіцца.
Устанавіць н.
Аўтамабільны н.
|| прым. навіга́тарскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запанава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; зак.
1. над чым. Устанавіць сваю ўладу, панаванне.
Настаў такі час, калі бедната запанавала.
2. Пачаць бяздзейнае, панскае жыццё.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Настаць, устанавіцца.
Запанавала цішыня.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Зрабіцца пануючым, пераважным.
У вершах запанавала задумлівая элегія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угле́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.
1. каго-што, без дап. і з дадан. Заўважыць, прымеціць, згледзець.
У прыцемку я не ўгледзела, хто ішоў.
2. за кім-чым. Дагледзець, прасачыць за кім-, чым-н. (разм.).
За ўсімі не ўгледзіш.
3. што ў чым. Устанавіць, выявіць, убачыць.
У. сур’ёзную памылку ў артыкуле.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апазна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што (афіц.).
1. Пазнаць па якіх-н. прыметах, адзнаках.
А. у знаёмых брата былых суседзяў.
А. свае рэчы.
2. Устанавіць тоеснасць асобы або рэчы пры судовым следстве.
А. мёртвага.
|| незак. апазнава́ць, -наю́, -нае́ш, -нае́; -наём, -наяце́, -наю́ць; наз. апазнава́нне, -я, н.
|| наз. апазна́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аснава́ць, асную, аснуеш, аснуе; аснуём, аснуяце; зак., што.
1. Зрабіць аснову тканіны.
2. Пачаць будаваць што‑н.; закласці. Аснаваць падмурак. // Паставіць, устанавіць. І зноў на тым самым селішчы хату аснавалі. Сачанка.
3. перан. Тое, што і заснаваць (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
злучы́цца, злучу́ся, злу́чышся, злу́чыцца; зак.
1. Утварыць адно цэлае, зліцца адзін з другім.
Войскі злучыліся.
З. шлюбам.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Дакрануўшыся, змацавацца, звязацца.
Канцы правадоў злучыліся.
3. з кім-чым. Увайсці ў зносіны, устанавіць сувязь.
З. з кім-н. па тэлефоне.
|| незак. злуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. злучэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прызна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. каго-што. Загадзя намеціць для якой-н. мэты, патрэбы.
П. участак для забудовы.
2. каго (што). Паставіць на якую-н. пасаду, работу.
П. брыгадзірам.
3. што. Намеціць, вырашыць зрабіць; устанавіць.
П. сустрэчу.
П. сход на сямнаццаць гадзін.
П. пенсію.
|| незак. прызнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прызначэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазлуча́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Злучыць, змацаваць усё, многае. Пазлучаць правады.
2. Устанавіць сувязь паміж усім, многім. Пазлучаць берагі мастамі.
3. Сабраць разам усё, многае.
пазлуча́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Злучыць для палавога акта ўсіх, многіх (пра жывёлу).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантро́ль, ‑ю, м.
1. Праверка дзейнасці каго‑, чаго‑н.; назіранне з мэтай праверкі. Устанавіць кантроль за якасцю прадукцыі. Камітэт народнага кантролю.
2. Установа або арганізацыя, якая кантралюе чыю‑н. дзейнасць. Дзяржаўны кантроль. Працаваць у кантролі.
3. зб. Кантралёры. Кантроль правярае білеты. Сташэўскі.
[Фр. controle.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расста́віць, -та́ўлю, -та́віш, -та́віць; -та́ўлены; зак.
1. каго-што. Размясціць, паставіць якім-н. чынам, парадкам.
Р. кнігі на паліцах.
2. што. Паставіць так, каб павялічылася адлегласць паміж чым-н.
Р. ногі.
3. што. Рассунуўшы, устанавіць для карыстання што-н. рассоўнае, раскладное.
Р. раскладушку.
|| незак. расстаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. расстано́ўка, -і, ДМ -но́ўцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)