чёртов чо́ртаў;
чёртова борода́; см. козлоборо́дник;
чёртова ку́рица зоол. ку́рачка вадзяна́я;
чёртова ры́ба зоол., разг. сом;
чёртово де́рево бот. чо́ртава дрэ́ва;
чёртов па́лец мин. чо́ртаў па́лец;
чёртовы оре́хи бот. вадзяны́я арэ́хі;
◊
чёртова дю́жина чо́ртаў ту́зін.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рассмяшы́ць, ‑смяшу, ‑смешыш, ‑смешыць; зак., каго-што.
Выклікаць смех, прымусіць смяяцца. Знікла некуды зусім нядаўняя яшчэ рагатуха, якой варта было паказаць палец, каб рассмяшыць да слёз... Васілевіч. Збянтэжаны Міколаў выгляд рассмяшыў і Васіля Раманавіча. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маўчо́к, ‑чка, м.
1. Маўчанне. А дубровы ні слова, Ні паўслова — маўчок. Бялевіч.
2. у знач. вык. Разм. Ні слова, ні гуку (не гаварыць). — Ты, Міхась, толькі — маўчок пра Валю, — сказаў Тарас, прыклаўшы палец да губ. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
куро́к, ‑рка, м.
Частка ўдарнага механізма ў ручной агнястрэльнай зброі. У звесці курок. Спусціць курок. □ Шчоўк курком! Стрэл бухнуў з громам. Калачынскі. // Разм. Спускавы кручок, націскаючы на які прыводзяць у дзеянне гэты механізм. Пакласці палец па курок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адці́снуць сов.
1. отдави́ть;
а. па́лец — отдави́ть па́лец;
2. (выжать влагу) отжа́ть;
3. (оттолкнуть в давке) оттесни́ть, отти́снуть, отжа́ть, оттере́ть;
4. (оставить отпечаток на чём-л.) отпеча́тать, отти́снуть;
а. сляды́ — отпеча́тать следы́;
5. спец. (сделать оттиск) отти́снуть, отпеча́тать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напа́рстак, ‑тка, м.
Маленькі каўпачок, які надзяваецца на палец пры шыцці, каб не ўкалоць іголкай. [Арына].. знайшла ў шуфлядцы напарстак і пачала цыраваць. Карпаў. Тыдні праз тры я ўжо ўмеў шыць з напарсткам, умеў стачыць дзве полкі саматканага сукна. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́лаваць несов.
1. балова́ть, избало́вывать;
б. гасці́нцамі — балова́ть пода́рками;
2. (што) прост. игра́ть (с чем, чем);
~ваў нож і абрэ́заў па́лец — игра́л (с) ножо́м и поре́зал па́лец;
3. (каго) балова́ть (кого); потво́рствовать (кому);
ма́ці яго́ ба́луе — мать ему́ потво́рствует
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Міжыпа́рніца, міжы́пер(с)ніца, мізі́перніца, мізыперэ́сьніца ’прэласць, нарыў паміж пальцамі рук’, ’хвароба ног у кароў’ (Жд. 1, Чач., ТС; светлаг., Мат. Гом.; іўеў., Сцяшк. Сл.; лях., даўг., Сл. ПЗБ). Да між 1 і перст (< прасл. pьrstъ ’палец’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цоп, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. цопаць — цопнуць. [Уладзік:] — Узлез на хвою: што там у дупле робіцца? Засунуў руку, а мяне за палец — цоп нейкі звярок! Колас. [Рыбак:] — Раптам нейкі шчупачышча цоп за кручок — і на дно! Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шахцёрскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шахцёра, уласцівы яму. Шахцёрская праца. □ — А наогул, Мікола ваш хлопец — во! — Аляксей паказвае вялікі палец левай рукі. — Ён тут да-а-аў дразда. Паказаў шахцёрскую хватку. Чыгрынаў. // Прызначаны для шахцёра. Шахцёрскае адзенне. Шахцёрская лямпа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)