галоўнакама́ндуючы, ‑ага, м.

Асоба, якая ўзначальвае ўзброеныя сілы дзяржавы, асобныя віды або частку ўзброеных сіл на пэўным напрамку ваенных дзеянняў.

•••

Вярхоўны галоўнакамандуючы — начальнік усіх узброеных сіл дзяржавы ў час вайны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ты́сяцкі, ‑ая, ‑ае.

1. У Старажытнай Русі — начальнік ваеннага апалчэння.

2. Выбарная службовая асоба ад сялян, вясковы старшыня (да рэформы 1861 г.).

3. Галоўны распарадчык у старадаўнім рускім вясельным абрадзе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

санча́сць, ‑і, ж.

Санітарная часць у арміі. [Вера:] Начальнік санчасці загадаў мне даставіць вас [Караневіча] на медпункт. Крапіва. Дзень назад наводчыку пераехала пальцы нагі колам гарматы, і ён ляжаў зараз у палкавой санчасці. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ваяво́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, м.

1. Гіст. На тэрыторыі Старажытнай Русі — начальнік войска, кіраўнік горада ці акругі.

2. На тэрыторыі Заходняй Беларусі з 1920 да 1939 года і ў Польшчы — кіраўнік ваяводства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раскуры́цца, ‑куруся, ‑курышся, ‑курыцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Распаліцца, разгарэцца (пра папяросу, цыгару).

2. Разм. Курыць не перастаючы. — Ну, што ты там раскурыўся! — не вытрымаў начальнік. — Давай спрабуй! Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Маёр ’афіцэрскае званне ў арміі, міліцыі, вышэйшае за капітана’ і ’асоба, якая яго носіць’ (ТСБМ), ст.-польск. майоръ ’начальнік’, ’кіраўнік’ (1711 г.). Запазычана з польск. major < ням. Major < ісп. mayor, якое з лац. maior ’большы, старэйшы’ (Булыка, Запазыч., 195; Голуб-Ліер, 299).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раённы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да раёна (у 3 знач.), належыць яму. Раённы цэнтр. Раённая газета. □ Хвалюецца і нават злуецца начальнік раённай міліцыі Сушко. Колас. Днямі меўся адбыцца раённы агляд мастацкай самадзейнасці. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экспеды́тар, ‑а, м.

1. Асоба, якая займаецца экспедыцыяй (у 1 знач.). Людзей у кабінеце поўна, але да стала праціскаецца і працягвае дакумент экспедытар чужога завода. Скрыган.

2. Начальнік аддзялення ў некаторых установах дарэвалюцыйнай Расіі.

[Ням. Expeditor.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ге́тман, ‑а, м.

1. У 16–17 стст. на Украіне — выбарны начальнік казацкага войска; у 17–18 стст. — вярхоўны правіцель Украіны.

2. У 16–18 стст. — камандуючы войскамі ў Вялікім княстве Літоўскім і ў Польшчы.

[Ням. Hauptman — начальнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

генера́л-губерна́тар, ‑а, м.

1. У дарэвалюцыйнай Расіі — начальнік генерал-губернатарства, надзелены вышэйшай ваеннай і адміністрацыйнай уладай.

2. У дзяржавах (былых дамініёнах), якія ўваходзяць у склад брытанскай Садружнасці — прадстаўнік англійскага караля (каралевы), які лічыцца галавою дзяржавы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)