нача́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.
Асоба, якая ўзначальвае што-н., кіруе чым-н.
|| ж. нача́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц (разм.).
|| прым. нача́льніцкі, -ая, -ае.
Н. загад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
нача́льнік, ‑а, м.
Асоба, якая ўзначальвае што‑н., кіруе, загадвае чым‑н. Начальнік заставы .. поглядам ваеннага чалавека акінуў дзеда Талаша з галавы да ног. Колас. На голас афіцэра выскачыў з сянец дзяншчык, але начальнік махнуў яму рукой і той падаўся назад у хату. Лынькоў. Чырвоная шапка начальніка толькі мільгане на пероне, а потым і знікне за дзвярыма станцыі. Пестрак.
•••
Земскі начальнік — службовая асоба ў сельскай мясцовасці ў дарэвалюцыйнай Расіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нача́льнік м
1. Vórgesetzte (sub) m -n, -n, Chef [ʃɛf] m -s, -s; Léiter m -s, -, Führer m -s, -;
нача́льнік ста́нцыі чыг Statiónsvorsteher m -s, -;
нача́льнік цягніка́ Zúgführer m -s, -;
нача́льнік аддзе́ла Abtéilungsleiter m -s, -;
2. вайск Beféhlshaber m -s, -;
нача́льнік шта́ба Stábschef m -s, -s; Chef des Stábes
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Нача́льнік ’хто кіруе, загадвае чым-небудзь’ (Яруш., Бяльк., Сл. ПЗБ, Некр. і Байк., БРС, ТСБМ), параўн.: nastaulaju naczalnikam nad waŭkami (Пятк. 2, 144), укр., рус. нача́льник ’тс’, польск. naczélnik ’хто стаіць на чале, кіраўнік, правадыр’, чэш. načelnik ’тс’, славац. načelnik, славен. načelnik, серб.-харв. на́челник, балг. нача́лник, макед. началник. Са ст.-слав. начѧльникъ ’правадыр, кіраўнік’ ад начѧло ’пачатак’, параўн. рус. под нача́лом ’пад кіраўніцтвам’; для шэрагу славянскіх моў дапускаецца змяшэнне асноў načęti, načьnǫ ’пачаць’ і čelo ’лоб, пярэдняе месца’ (гл. чало), параўн. на чале, польск. na czele, славен. na čelu ’на першым месцы, пад кіраўніцтвам’, гл. Бязлай, 2, 210; Махэк₂, 97 і інш.; параўн. таксама польск. naczelnik ’павязка на лоб; рамень у вуздэчцы, што знаходзіцца на ілбе ў каня’, якое разам з naczelnik ’загадчык, кіраўнік, камандзір’ выводзяць ад czoło, гл. Брукнер, 80; Варш сл., 3, 24.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нач...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) начальнік, напр.: начгас (начальнік гаспадарчай часткі), начдыў (начальнік дывізіі), начштаба (начальнік штаба);
2) які начальствуе, напр., начсастаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нача́льник нача́льнік, -ка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
кама́ндуючы, -ага, мн. -ыя, -ых, м.
Начальнік буйнога вайсковага злучэння.
К. арміяй.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нача́льніцкі, -ая, -ае.
1. гл. начальнік.
2. Поўны важнасці, строгасці; уладны.
Н. тон.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нача́льства, -а, н.
1. зб. Начальнікі, адміністрацыя.
2. Начальнік (разм.).
Дзе знаходзіцца ваша н.?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)