агло́блі, аглабе́ль, Д агло́блям, адз. агло́бля, -і, ж.

Пара жардзін, прымацаваных канцамі да пярэдняй восі воза, у якія запрагаюць каня.

Прымацаваць новыя а.

Павярнуць аглоблі (разм.) — пайсці, паехаць назад, не дасягнуўшы мэты.

|| прым. аглабе́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адцягну́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ця́гнецца; зак.

1. Пра войскі: адысці назад, убок.

2. Стаць адвіслым ад якога-н. цяжару.

Кішэні адцягнуліся.

3. Адкласціся на пазнейшы час.

Размова адцягнулася.

Ад’езд адцягнуўся.

|| незак. адця́гвацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паадкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і паадкі́дваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. каго-што. Адкінуць адно за адным усё, многае або ўсіх, многіх.

П. каменне з дарогі.

2. што. Адкінуць назад (пра галовы).

П. галовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

По́ўрэй, повэрэй, повэр ’вырай’ (ТС). Да выраі5, выр (гл.). Пачатак слова, магчыма, звязаны з павярнуць (павернуць) ’вярнуць (назад)’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

даўно́, прысл.

1. Многа часу таму назад, раней.

Д. гэта было.

2. На працягу доўгага часу.

Ён д. тут жыве.

Даўно б так!ужыв. пры адабрэнні чыйго-н. учынку.

З давён-даўна — з даўніх часоў.

|| ласк. даўне́нька (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стаго́ддзе, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Прамежак часу ў 100 гадоў.

Дваццатае с.

2. чаго. Гадавіна падзеі, што адбылася 100 гадоў таму назад.

С. з дня нараджэння Рыгора Шырмы.

|| прым. стогадо́вы, -ая, -ае і стаго́дні, -яя, -яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Агіра́чваць ’паварочваць назад’ (Сцяшк. МГ). Няясна. Адна з магчымых версій: кантамінацыя абарачваць і агіль (гл.). (Міхневіч, БЛ, 1973, 3, 60).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́дварацень ’лішак асновы ў шырыню пры накіданні ў ніты і бёрда, які ідзе назад’ (Шатал.). Да адвараціць з суф. ‑ень.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пазатакро́к прысл. ’пазамінулы год’ (Сцяшк.), пазатакрак ’тры гады назад’ (Янк. 2) з па‑за‑так‑рок. Да рок ’год’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зваро́тны, -ая, -ае.

1. Які вядзе назад (пра шлях, дарогу).

З. шлях.

2. Які аднаўляецца, часам узнікае зноў.

З. тыф.

3. У граматыцы: які абазначае адносіны да суб’екта маўлення.

З. дзеяслоў.

Зваротны адрас — адрас адпраўшчыка пісьма, пасылкі і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)