адкасі́цца, ‑кашуся, ‑косішся, ‑косіцца; зак.
Разм.
1. Закончыць касьбу.
2. Кінуць касіць, перастаць працаваць на касьбе па нейкіх прычынах. Ну, дзе там ужо.. [Дзядзьку Еўтуху]: стары, адкасіўся чалавек. Бялевіч.
3. Косячы, прайсці пэўную адлегласць. Адкасіцца ад мяжы на дзесяць крокаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пстры́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да пстрыкаць.
2. каго-што. Кінуць, шпурнуць пстрычка. Іван занёс руку, каб пстрыкнуць прэч не дужа прыемнае гэтае стварэнне [жука]. Быкаў. [Максім] спрытна, нібы між іншым, пстрыкнуў з пальца акурак у ваду. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́шыбень ’кій, палка’ (Ян.); рус. пск., цвяр. гюшиоалки ’прадмет (камень, палка), якімі можна ў каго-небудзь кінуць’. Ад по- і шыбаць ’кідаць, шпурляць’ (гл.). Пра суфікс гл. Сцяцко, Афікс. наз., 39.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́клік, -у, мн. -і, -аў, м.
1. гл. выклікаць.
2. Патрабаванне, запрашэнне з’явіцца куды-н.
З’явіцца па выкліку.
В. у суд.
3. Запрашэнне, прапанова ўдзельнічаць у чым-н.
В. на спаборніцтвы.
В. на дуэль.
4. каму-чаму. Выражанае позіркам, словамі, учынкамі і пад. жаданне ўступіць у барацьбу.
Кінуць в. грамадству (звычайна пра ўчынак, што ідзе ўразрэз з чым-н. агульнапрынятым). У яго словах прагучаў в.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэ́пліка, -і, ДМ -ліцы, мн. -і, -лік, ж.
1. Адказ, пярэчанне, заўвага на словы суразмоўца, таго, хто гаворыць.
Кінуць рэпліку.
Рэплікі з месцаў (на сходзе). Калючая р.
Абмен рэплікамі.
2. У сцэнічным дыялогу: тэкст, які змяшчае ў сабе словы адной з дзеючых асоб.
3. На судовым працэсе: пярэчанне адной са старон (спец.).
4. Кароткі газетны або часопісны артыкул як пярэчанне, выражэнне нязгоды з кім-, чым-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дыск, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Прадмет, дэталь якой-н. машыны, прыстасавання ў выглядзе плоскага круга.
Д. электрапілы.
Д. аўтамата.
2. Спартыўны снарад у форме круга, які прымяняецца для кідання.
Кінуць д.
3. Аптычны носьбіт інфармацыі ў выглядзе плоскага круга.
Выпусціць д.
Запісаць д.
Модныя дыскі.
4. Прыстасаванне для захоўвання інфармацыі на камп’ютары.
Магнітны д.
Аптычны д.
|| прым. ды́скавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Дыскавая барана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пурну́ць ’шпурнуць, кінуць’ (слонім., Нар. словатв.; ТС): пурні мне праз плот яблака (встк., Мат. Гом.). Відаць, гукапераймальнае, параўн. рус. дыял. пу́рыць ’мачыцца; ліць струменем’, пу́рить ’кідаць’, укр. пурну́ти ’даць нырца’ і пад. Гл. пу́рыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бесхрыбе́тнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць бесхрыбетнага. Тут, у апошняй сцэне, ад маналогаў і рэплік Сама патыхае жыццёвым гартам, пераконанасцю чалавека, які шмат чаго пабачыў, перажыў, таму мае права на навучанне, на тое, нават, каб кінуць папрок многім за мяккацеласць, бесхрыбетнасць у барацьбе з прыгнятальнікамі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жэ́рабя, ‑я, н.
Умоўны знак (дробная рэч, паперка і пад.), які выцягваецца наўгад з шэрагу падобных прадметаў пры вызначэнні чарговасці, абавязку або права на што‑н. Кінуць жэрабя. Цягнуць жэрабя. □ Але як гэты надзел дастаўся.. [Раману] па жэрабю, то і не было на каго наракаць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
1. Кінуць праз што‑н.
2. Злічыць, падлічыць (на лічыльніках). Пракінуць на лічыльніках.
3. Прапусціць, недагледзець. — Пайду, думаю, паўз кусты, ці ўсё сена разбіта, ці не пракінуў хто пракос які. Ермаловіч.
4. і без дап. Кінуўшы, не папасці, прамахнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)