слано́вы в разн. знач. слоно́вый;
~вая косць — слоно́вая кость;
○ ~вая хваро́ба — слоно́вая боле́знь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Маслакі́ ’сцегнавая косць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), маслакаааты ’касцісты’ (Нар. Гом.). Да масол (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Масол, масёл, масолак ’косць’, ’голая косць’ (Бяльк., Растарг., Ян.; хоц., Мат. Маг.; ветк., добр., б.-каш., Мат. Гом.), (перан.) ’рука’ (жытк., Мат. Гом.), масалы́га ’костка, масол’ (Грыг., Бяльк.), масалы́кнуць ’ударыць’ (лід., Сцяшк. Сл.). Рус. мосол, мосла́, мосла́к ’костка сцягна’, ’круглая абгрызеная галоўка косці’, ’сустаў крыла’, ст.-рус. мосолъ ’тоўстая каравячая косць’, мослокъ ’вяртлюг’, мостолыга ’вялікая косць’ (XVII ст.). Паходзяць з тур. musluq ’кран’, ’трубачка ў cacyдах’ (Баскакаў, Тюрк. элем., 258). Яшчэ раней Міклашыч (Türk. El. Nachtr., 2, 191), Мацэнаўэр (LF, 10, 333) прапанавалі ў якасці крыніцы запазычання тур. maslak, muslak ’кран бочкі’, пасля, аднак, Міклашыч адхіліў гэту гіпотэзу. Прычынай з’явіліся дадатковыя значэнні ў вытворнага дзеяслова мосо́лить, у прыватнасці ’дакучаць’. Баскакаў (там жа) размяжоўвае рус. лексемы мосол, мосолыга на дзве: ’проська’ і ’косць’. Першая звязана з мянушкай рускіх прасолаў, перакупнікаў палоцен, асновай для якой з’яўляецца цюрк. mäsül ’прошанае’, ’просьба’, ’прадмет просьбы’. З гэтага ўтварылася і бел. масталыга ’прыдзірала, буркун’ (Растарг.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паднябе́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да паднябення. Паднябенная косць.
2. У мовазнаўстве — такі, пры вымаўленні якога язык датыкаецца да паднябення (пра гукі мовы). Паднябенныя зычныя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зрасці́ся сов., в разн. знач. срасти́сь;
бро́вы ~слі́ся — бро́ви сросли́сь;
косць ~сла́ся — кость сросла́сь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зрасці́ся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -це́цца; зро́сся, зрасла́ся, -ло́ся; зак.
1. Злучыцца, утвараючы адно цэлае ў працэсе росту, зажывання.
Зламаная косць зраслася.
Арэхі зрасліся.
2. перан. Зблізіцца, зжыцца.
Ён зросся з вясковым жыццём.
|| незак. зраста́цца, -а́ецца.
|| наз. зрашчэ́нне, -я, н. і зраста́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закрану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.
1. каго-што. Даткнуцца да каго-, чаго-н. пры руху.
Куля закранула косць.
З. самалюбства (перан.).
2. перан., што. Пры размове, гутарцы спыніцца на чым-н., звярнуць увагу на што-н.
З. балючае пытанне.
|| незак. закрана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паматля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што, чым.
Разм. Матляць некаторы час. [Мсціслаў] паматляў рукою і рэзка кінуў. Алесь глядзеў не на косць, а на яго і ўбачыў, як друг збялеў. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыжавы́
1. (пересекающийся) перекрёстный;
~вы́я даро́гі — перекрёстные доро́ги;
2. анат. крестцо́вый;
~ва́я косць — крестцо́вая кость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чапі́ць сов., разг. тро́нуть, затро́нуть; зацепи́ть, заде́ть;
ку́ля чапі́ла косць — пу́ля тро́нула (затро́нула, заде́ла) кость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)