даці́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Разм. Ціснучыся, праціскаючыся, дабрацца да каго‑н., да якога‑н. месца. Толькі [Гарбуз] даціснуўся да .. [дзвярэй], пацягнуў за клямку, як зараз нехта закрычаў: — Куды не ў чаргу прэшся. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зо́лак, ‑лку і ‑лаку, м.
Пачатак світання. [Лі] павінна была штодня ўставаць на золаку, да ўсходу сонца, і гатаваць рыс для рабочых. Барашка. Ужо і ночка канчаецца, зараз золак зайграе над зямлёю. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наста́ўнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Працаваць настаўнікам. Настаўнічаць у вёсцы. □ [Шыковіч:] — Вы мяне ведаеце, Сяргей Сяргеевіч. І вы, Сямён Парфёнавіч. Усю вайну я быў на фронце. Пасля настаўнічаў. Жонка і зараз настаўнічае. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санча́сць, ‑і, ж.
Санітарная часць у арміі. [Вера:] Начальнік санчасці загадаў мне даставіць вас [Караневіча] на медпункт. Крапіва. Дзень назад наводчыку пераехала пальцы нагі колам гарматы, і ён ляжаў зараз у палкавой санчасці. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́нейка, ‑а, н.
1. Ласк. да сонца.
2. Разм. Пяшчотная назва любімага чалавека. [Сымон Латушка:] — Ну, добра ж, сонейка-дачушка. Вось зараз я іду да вас! Колас.
•••
За вушка ды на сонейка гл. вушка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ту́лечкі ‘толькі што’ (Мат. Гом.). Складанае ўтварэнне: т‑аснова ўказальнага займенніка прасл. *t‑ъ; ‑u— няяснага паходжання (Махэк₂, 659); ‑ле‑ — узмацняльная часціца, параўн. лат. nu‑le ‘толькі што’, другая частка якога з *lĕ — у літоўскай мове яна вядома ў форме nu‑li ‘(менавіта) зараз’ (ESSJ SG, 2, 405); ч‑кі — ласкальна-памяншальны суфікс, як у тута‑чкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
квіта́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Расквітвацца, разлічвацца. Як мне прыемна праз пісьмо дазнацца, Што ты, мой бацька, зараз партызан, Што ты рашыў з чужынцамі квітацца І не сагнуў пакорліва свой стан. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахлабу́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.
Разм. Вымова, наганяй. Па тону голаса Камлюка і па яго прыжмураных, з калючым позіркам вачах Паддубны адразу зразумеў, што зараз яму давядзецца перажыць.. суровую нахлабучку. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапішча́ць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак., што і без дап.
1. Абазвацца піскам. // Сказаць тонкім, пісклявым голасам. Банадзюк тонкім галаском прапішчаў у трубку, сказаўшы, што зараз будзе ўсё зроблена. Пестрак.
2. Пішчаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фрыгі́йскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да фрыгійцаў. [Тульба:] — Зараз прыйшла на памяць адна байка Эзопа, таго фрыгійскага раба, якога потым перапявалі ўсе байкапісцы свету. Радкевіч.
2. Такі, як у фрыгійцаў. Фрыгійскі каўпак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)