па́сечнік, ‑а, м.
Работнік, які наглядае за пасекай; пчаляр. Бацькі жывуць у калгасе. Стары працуе калгасным пасечнікам. Танк. Людвік прыняў падарунак ад старога пасечніка. Духмяная рамка, залітая мёдам, была ў яго руках. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
борць, ‑і, ж.
Уст. Вулей у выглядзе выдзеўбанай калоды або дупло ў дрэве, дзе жывуць пчолы. Зусім нечакана ў глухім лесе можна ўбачыць пчаліную калоду — борць, устаноўленую на высокім дрэве каля паляны. Самусенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адгарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.
Разм. Перажыць шмат гора. // Пражыць пэўны час, пераадольваючы цяжкасці. Адгараваць зіму. □ Ёсць родныя. Ды ўсе жывуць сабой, І толькі верная твая любоў Са мной мой век адгаравала. Буйло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асяро́ддзе, -я, н.
1. Сукупнасць прыродных або сацыяльных умоў, у якіх існуюць якія-н. арганізмы, жывуць і дзейнічаюць людзі.
Сацыяльнае а.
Навакольнае а.
2. Група людзей, звязаных агульнасцю ўмоў існавання, заняткаў і пад.
Рабочае а. сяброў.
3. спец. Рэчывы, целы, якія запаўняюць якую-н. прастору і маюць пэўныя якасці.
Воднае а.
Пажыўнае а.
|| прым. асяро́ддзевы, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).
Асяроддзевыя фактары.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Валася́нка 1 ’сіло’ (Шатал.). Да валасяны.
Валася́нка 2 ’ядавіты грыб’ (Мат. Гом.). Назва звязана з павер’ем, быццам у грыбе жывуць вельмі шкодныя чарвякі-валасні, якія і выклікаюць хваробу, атручванне.
Валася́нка 3 ’травяны матрац’ (Мат. Гом.). Да валасень 4 ’моцная высокая трава’, валасяны (ад назвы травы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
беспрыту́льнік, ‑а, м.
Бяздомнае дзіця, падлетак, якія страцілі сям’ю або адарваліся ад яе і жывуць на вуліцы без догляду і выхавання. Тое, што .. [ахоўнікі] ўбачылі, не прывяло іх у захапленне: на дахах вагонаў віднеліся постаці беспрытульнікаў. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паперажыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Перажыць усіх, многіх або ўсё, многае. Даўгавечны род. Гадоў па восемдзесят пяць, па дзевяноста, а ўсе жывуць. І ўсе жонак сваіх паперажывалі. Ермаловіч.
2. Перажываць, хвалявацца некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грашаві́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае многа грошай або прыносіць вялікі даход. [У гарадку] жывуць.. грашавітыя людзі: баяры, княжацкія ваякі-дружыннікі, багатыры-гандляры. Багдановіч. Пасля гімназіі .. [Адам] будзе мець грашавітую службу, хутар жа будзе яго моцнай падмогай у жыцці. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сірэ́на, -ы, мн. -ы, -рэ́н, ж.
1. У грэчаскай міфалогіі: марская істота ў выглядзе жанчыны з хвастом рыбы, якая сваім мілагучным спевам заваблівала маракоў у гібельныя месцы.
2. мн. Атрад водных млекакормячых, якія жывуць у цёплых морах і рэках.
3. Прыбор для атрымання гукаў рознай вышыні (спец.).
4. Прыстасаванне для падачы рэзкіх, моцных гукавых сігналаў, а таксама гукі, якія падаюцца такім прыстасаваннем.
Раптам завыла с. аўтамашыны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закры́ты, -ая, -ае.
1. Які мае дах, сценкі.
З. вазок.
2. Не для ўсіх даступны.
Закрытае пасяджэнне (пасяджэнне пры зачыненых дзвярах, не публічнае). З. конкурс (з пэўнай колькасцю ўдзельнікаў).
3. Скрыты, унутраны (спец.).
Працякаць у закрытай форме (пра хваробу). З. пералом.
○
Закрытае галасаванне — тайнае галасаванне.
Закрытае мора — мора, усе берагі якога належаць адной дзяржаве.
Закрытая навучальная ўстанова — навучальная ўстанова, у якой навучэнцы жывуць на поўным утрыманні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)