Verbum

Ізумруд. Першакрыніца: грэч. σμάραγδος. У ст.-бел. шмарагдъ, шмаракгдъ (1518 г.) с ст.-польск. szmaragd (Булыка, Лекс. запазыч., 141; Гіст. лекс., 94). Ст.-бел. смарагдъ, змарагдъ, измарагдъ < ст.-рус. смарагдъ, змарагдъ, измарагдъ (Булыка, там жа). Ізумруд нясе адбітак цюрк. пасрэдніцтва: ст.-рус. изумрудъ < тур. zümrüd < перс.-араб. zumurrud < з грэч. Гл. Праабражэнскі, 1, 226; Фасмер, 2, 123–124; Шанскі, 2, I, 44.

Абяца́ць, абяцанка, абяцанне; ст.-бел. обицяти (Нас. Гіст.), обецати з 1489 (Булыка, Запазыч.) < польск. obiecać (гл. Пальцаў, Лекс. і грам., 38).

Ва́льчыць ’змагацца, біцца, ваяваць’ (КЭС). З польск. walczyć (Жураўскі, SOr, 1961, 40; Булыка, Запазыч., 55; Кюнэ, Poln., 113). Гл. валка ₁.

Выдзі́рства ’грабежніцтва, прыгнёт’ (Нас.). Запазычанне з польск. wydzierstwo ’тс’. Параўн. ст.-бел. выдерца ’мучыцель’, таксама запазычанне з польск. (Булыка, Запазыч., 73).

Квадра́т ’роўнастаронні прамавугольнік’ (ТСБМ). Ст.-бел. квадратъ ’квадрат’ (з 1599 г.). Запазычанне з ням. Quadrat < лац. quadratum ’тс’ (Булыка, Запазыч., 144).

Мігалі, ст.-бел. мигали ’гарнастай’ (XVII ст.) было запазычана праз ст.-польск. мову з с.-лац. migale (Булыка, Лекс. запазыч., 144).

◎ *Паўшэхны, ст.-бел. повшехный, повшохный, повшэхный ’усеагульны, паўсюдны, пагалоўны’ (1563 г.) запазычаны са ст.-польск. powszechny ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 38).

Рэліквія ’прадмет рэлігійнага пакланення’ (ТСБМ). Ст.-бел. реликвия ’мошчы святых’ < ст.-польск. relikvija < лац. reliquiae ’рэшткі; парэшткі’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180).

Рэспе́кт ’пашана, павага’ (ТСБМ). Ст.-бел. респектъ ’павага’ < ст.-польск. respekt ’тс’ < лац. respectus ’павага; пункт погляду’ (Булыка, Лекс. запазыч., 136).

Айце́ц царк. (БРС, Гарэц.), ’родны бацька’ (Сцяшк. МГ), ст.-бел. ойтець, ойцець ’бацька, духоўнік’ (1632) (Булыка, Запазыч.) < польск. ojciec. Гл. айчым, айчына.