нараўне́ і наро́ўні, прысл.
1. На адной лініі, на адной вышыні, глыбіні і пад., з роўнай сілай, скорасцю і г.д.
Спартсмены беглі н.
2. у знач. прыназ. Аднолькава з кім-, чым-н., на роўных умовах, правах.
Жанчыны працуюць н. з мужчынамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пагаво́рваць, -аю, -аеш, -ае; незак., аб кім-чым, пра каго-што і са злуч. «што».
Час ад часу ўзнаўляць размовы пра што-н., абмяркоўваючы што-н., перадаючы якія-н. чуткі.
Пагаворваюць аб яго ад’ездзе (пра яго ад’езд) або што ён ад’язджае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыбі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; -біся; зак. (разм.).
1. Доўга ідучы, блукаючы, дабрацца куды-н.
П. да незнаёмага хутара.
2. да каго-чаго. Далучыцца, пайсці следам за кім-н.
Чужая авечка прыбілася да чарады.
|| незак. прыбіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шкадава́нне, -я, н.
1. аб кім-чым. Пачуццё смутку аб чым-н. страчаным, непапраўным, засмучэнне з прычыны чаго-н. непажаданага.
Ш. аб незваротнай страце.
2. да каго-чаго. Спагада, спачуванне.
Адчуваць ш. да каго-н. Зірнуць на каго-н. са шкадаваннем.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
раўнава́ць¹, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; незак.
1. што. Рабіць роўным, прамым; выраўноўваць.
Р. дарогу.
Р. сагнутыя цвікі.
2. каго-што. Параўноўваць, лічыць сябе роўным у якіх-н. адносінах з кім-н.
Па ведах іх нельга р.
|| наз. раўнава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
таі́цца, таю́ся, то́ішся, то́іцца; незак.
1. Не расказваць чаго-н., утойваючы ад іншых; праяўляць скрытнасць.
Гаварыць і не т.
2. Хавацца.
Т. пад кустом.
3. Быць, існаваць у кім-, чым-н. у схаваным выглядзе, не праяўляючыся.
У душы таілася трывога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шкадава́нне ср.
1. (аб кім, чым) сожале́ние;
2. (каго, чаго) жа́лость ж. (к кому, чему), сочу́вствие (к кому, чему), сожале́ние (к кому, чему)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падсме́йвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. з каго-чаго і над кім-чым. Кпіць, жартаваць над кім‑, чым‑н. Партызаны.. увесь час перагаварваліся, жартавалі. Найбольш падсмейваліся над барадатым высокім мужчынам,.. якога звалі жартам «барада». Мележ. — І калі ты гэтак распанела? — падсмейваецца з жонкі Міхал. Васілевіч.
2. Ціхенька смяяцца, пасмейвацца час ад часу. Да.. [Лабановіча] зноў вярнуўся добры настрой, і, стоячы каля люстэрачка,.. ён сам сабе падсмейваўся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панегі́рык, ‑а, м.
1. У Старажытнай Грэцыі і Рыме — надмагільная пахавальная прамова, якая ўслаўляе подзвігі памёршага.
2. Празмерна хвалебны водзыў аб кім‑, чым‑н. [Генадзь:] — Яна [Міхаліна] прамову рыхтуе ў гонар завуча. Урачысты панегірык. Шамякін. // Пра літаратурны твор, які з’яўляецца хвалебным водзывам аб кім‑, чым‑н., пахвалой каго‑, чаго‑н. Панегірыкам, напрыклад, можна назваць рэцэнзію, у якой даецца занадта завышаная.. ацэнка таму ці іншаму літаратурнаму твору. А. Макарэвіч.
[Грэч. panēgyrikos (logos) — прамова на ўрачыстым сходзе.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спуска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да спусціць.
•••
Не спускаць вока (вачэй) з каго-чаго — а) глядзець не адрываючыся; б) сачыць за кім‑, чым‑н. Свідзінскаму было сказана: не спускай вачэй з гэтай пары. «Работніца і сялянка».
Не спускаць каго-што з вока (вачэй) — сачыць за кім‑, чым‑н. неадрыўна.
Не спускаць з рук — падоўгу трымаць на руках.
Не спускаць з языка — пастаянна гаварыць пра каго‑, што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)