Verbum

кананізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак.

1. каго (што). У рэлігіі: залічыць (залічваць) у святыя, прызнаць (прызнаваць) царкоўна ўзаконеным.

2. што. Прызнаць (прызнаваць) канонам (у 2 знач.), узаконіць (узаконьваць) у якасці ўзору (кніжн.).

К. палажэнні якога-н. вучэння.

|| наз. кананіза́цыя, -і, ж.

ка́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м. (разм.) Задняя частка шыі ў жывёлы і чалавека.

◊

Браць (узяць) за карак — прыцягнуць да адказнасці.

Гнаць у карак — прымушаць хутка рабіць што-н., падганяць.

Сядзець на карку — быць на ўтрыманні ў каго-н., жыць на чые-н. сродкі.

круго́м, прысл. і прыназ.

1. прысл. 3 усіх бакоў.

К. лес.

К. людзі.

2. прысл. Робячы кругавы рух.

Абляцець к.

Павярнуцца к.

3. прысл. Поўнасцю.

К. вінавата.

4. прыназ. з Р. Вакол каго-, чаго-н.

К. хаты растуць кветкі.

К. лесу поле.

Абысці к. стала.

зрысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак.

1. каго-што. Зрабіць копію якога-н. малюнка, узору і пад.

З. партрэт.

2. што. Пакрыць рысункамі ўсю паперу.

З. альбом.

3. што. Рысуючы, зрасходаваць (разм.).

З. аловак.

|| незак. зрысо́ўваць, -ваю, -ваеш, -вае.

|| наз. зрысо́ўванне, -я, н.

вы́крыць, -крыю, -крыеш, -крые; -крыты; зак.

1. каго-што. Знайсці, выявіць; раскрыць, зрабіць вядомым невядомае, сакрэтнае.

В. патайное сховішча.

В. злачынствы.

2. што. Растлумачыць скрыты сэнс, сутнасць чаго-н.

В. хлусню.

В. антынародны характар самаўладства.

|| незак. выкрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. выкрыва́нне, -я, н.

асі́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. каго-што. Аказацца дужэйшым у барацьбе, перамагчы; адолець.

А. ворага.

Не зможа нас гора а. (перан.).

2. што. Выканаць цяжкую работу, справіцца з чым-н.; засвоіць, зразумець што-н.

А. вышэйшую матэматыку.

|| незак. асі́льваць, -аю, -аеш, -ае.

ат, выкл.

1. Пры перадачы непрыемнасці, адчаю. —

Ат, усё роўна!

2. Пры перадачы бестурботнасці, нядбаласці. —

Ат, што пра тое казаць.

Ат, што там доўга гаварыць...

3. Пры выказванні нязгоды, рашучага адмаўлення. —

Ат, не крывіце душой.

4. Пры выказванні прыкрасці, незадаволенасці. —

Ат, знайшлі каго слухаць!

абцяжа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -жа́р; -раны; зак., каго-што.

1. Зрабіць цяжкім.

Плады абцяжарылі дрэўцы.

2. Выклікаць адчуванне стомленасці.

Зморанасць абцяжарыла рукі і ногі.

3. перан. Нарабіць цяжкасцей, клопату.

А. даручэннямі, просьбамі.

|| незак. абцяжа́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абцяжа́ранне, -я, н. і абцяжа́рванне, -я, н.

адключы́цца, -ключу́ся, -клю́чышся, -клю́чыцца; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Перастаць дзейнічаць у выніку раз’яднання з агульнай сістэмай.

Прыбор адключыўся аўтаматычна.

2. перан. Адарвацца ад каго-, чаго-н., пакінуць ранейшы занятак, супакоіцца.

А. ад бурнага жыцця.

|| незак. адключа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

адкрыццё, -я́, мн. -кры́цці, -яў, н.

1. гл. адкрыць.

2. Тое, што выяўлена, стала вядомым у выніку даследаванняў і пад., новая ісціна.

Навуковае а.

А. атамнай энергіі.

3. Тое, што неспадзявана для каго-н. устаноўлена, выяўлена, пазнана.

І раптам нечаканае а.: ён піша вершы.