Verbum

ко́нус, ‑а, м.

Геаметрычнае цела, якое ўтвараецца вярчэннем прамавугольнага трохвугольніка вакол аднаго з яго катэтаў. Бакавая паверхня конуса. Поўны конус. Усечаны конус. Вышыня конуса. // чаго. Пра ўсякі прадмет, які па форме нагадвае такое геаметрычнае цела. Конус патухлага вулкана. □ Праплываюць [міма вокнаў вагона] сенажаці з конусамі стагоў, чарнеюць свежаўзараныя загоны. Шахавец.

ко́пія, ‑і; Р мн. ‑пій; ж.

1. Новы экземпляр чаго‑н., зроблены дакладна па арыгіналу, тоесны арыгіналу. Копія дыплома. Копія карціны. Зняць копію пасведчання.

2. Разм. Пра каго‑н., вельмі падобнага да каго‑н. другога. Аляксей — .. копія бацькі: такі ж худы, цыбаты, з бледным нервовым тварам. Ракітны.

[Ад лац. copia — мноства, запас.]

кпіць, кплю, кпіш, кпіць; незак., з каго-чаго і без дап.

Строіць кпіны, насміхацца. Першыя дні толькі і гутаркі было, што пра Валянціну. Адны гаварылі, што яна прыветлівая, такая стройная, прыгожая, чарнявая, другія злосна кпілі, што худая і Шаманскі прывёз яе, каб адкарміць на калгасным хлебе. Дуброўскі.

мусо́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., што.

Разм. Часта дакранацца да чаго‑н. насліненымі або бруднымі пальцамі. Бацька з маці шапталіся над сталом цэлы вечар, мусолілі ў пальцах разнаколерныя паперкі сабраных за гады грошай і раскладалі на кучкі. Б. Стральцоў. Збіраліся [студэнты] купкамі, мусолілі старыя канспекты, спрачаліся. Асіпенка.

наара́ць, ‑ару, ‑арэш, ‑арэ; зак.

1. чаго і без дап. Узараць нейкую колькасць зямлі. [Іван Пятровіч:] — Пакуль гэта .. [яравое] паспее, дык пад азіміну вунь колькі наараць можна. Пальчэўскі.

2. што. Разм. Узняць араннем. Завішнюк успомніў, што гэта града, колішняя пагранічная града, якую нааралі ў лонаўскіх лясах у дваццатым годзе. Пташнікаў.

наво́чны ​¹, ‑ая, ‑ае.

Які надзяваецца на вочы для аховы ад чаго‑н.

наво́чны ​², ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і наглядны. Урад [цара] трапіў у няёмкае становішча: яму даводзілася ўжываць рэпрэсіі да той самай думы, якую ён сам склікаў. Гэта было навочнай агітацыяй супроць самаўладства. Колас.

напра́віць, ‑праўлю, ‑правіш, ‑правіць; зак.

1. што. Зрабіць прыгодным для карыстання; адрамантаваць. Направіць станок. □ Тоня ўзяўся направіць малатарню за тры дні. Чорны. // Падвастрыўшы, зрабіць прыгодным для карыстання. Направіць брытву. Направіць касу.

2. чаго. Унесці вялікую колькасць паправак, змен (у тэкст, карэктуру і пад.). Направіць памылак у карэктуры.

напха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сабрацца, стоўпіцца ўнутры чаго‑н.; набіцца. Цяпер я разумею: людзей, што напхаліся ў будыніну, мучыла ў тую мінуту гаркота і злосць на пакутлівую неўладкаванасць ночы. Мехаў.

2. Груб. Наесціся. Напхацца кашы. Напхацца бульбы.

нарассыпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Рассыпаць, раскідаць у многіх месцах. Нарассыпаць зярнят. □ Мінула ноч, і сонца ўстала, На ясны выйшла небакрай, Пялёсткаў скрозь нарассыпала. Глебка. Федзю раптам кінулася ў вочы, што на пажоўклай траве .. валяецца шмат каменняў, як быццам хто іх знарок нарассыпаў тут. Ваданосаў.

насука́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і ‑сучу, ‑сучаш, ‑сучаць; заг. насучы; зак., чаго.

Зрабіць, вырабіць у якой‑н. колькасці суканнем. Насукаць нітак. □ Я плакаў, што не магу напісаць так, як.. [маці] хочацца. Ды і наогул лягчэй было мне насукаць дратвы на сто пар ботаў, чым напісаць адзін ліст. Гарэцкі.