Verbum

капе́ц, -пца́, мн. -пцы́, -пцо́ў, м.

1. Месца для захавання на зіму агародніны.

К. бульбы.

2. Насып са слупам як межавы знак.

На мяжы лесу з полем стаялі капцы.

3. Насып, курган.

4. звычайна мн. Смерць, пагібель, канец (разм.).

Тут яму і капцы.

|| прым. капцо́вы, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

кла́віш, -а, мн. -ы, -аў, м. і кла́віша, -ы, мн. -ы, -віш, ж.

1. Пласцінка ў музычным інструменце (фартэпіяна, баяне і інш.), якую націскаюць пальцам для атрымання гуку.

Клавішы раяля.

2. Наканечнік рычажка ў розных механізмах, які прыводзіцца ў рух пальцамі.

Клавішы камп’ютарнай клавіятуры.

|| прым. кла́вішны, -ая, -ае.

Клавішныя інструменты.

індаеўрапе́йцы, -аў, адз. -пе́ец, -пе́йца, м.

Агульная назва плямён — продкаў сучасных народаў, якія гавораць на мовах індаеўрапейскай сям’і.

|| прым. індаеўрапе́йскі, -ая, -ае.

Індаеўрапейская прамова.

○

Індаеўрапейская сям’я моў — агульная для многіх народаў Еўропы, Заходняй Азіі і Індастана сям’я моў, якая ўключае групы балтыйскую, германскую, грэчаскую, індыйскую, іранскую, кельцкую, раманскую, славянскую і інш.

гарт, -у, М -рце, м.

1. Цвёрдасць металу, якая надаецца гартаваннем.

Сталь высокага гарту.

2. перан. Фізічная або маральная вынослівасць, стойкасць.

Чалавек старога гарту.

3. Сплаў свінцу, волава і сурмы для адліўкі друкарскіх шрыфтоў (спец.).

|| прым. га́ртавы, -ая, -ае (да 3 знач.) і гарто́ўны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

вал¹, -а, мн. валы́, -о́ў, м.

1. Доўгі высокі земляны насып.

Крапасны в.

2. Высокая хваля.

Дзявяты в. (самая моцная і небяспечная хваля ў час марской буры, паводле старадаўніх уяўленняў — пагібельная для мараплаўцаў). Агнявы в. (перан.: пра вельмі моцны артылерыйскі абстрэл пазіцый, які паслядоўна перамяшчаецца).

|| прым. ва́льны, -ая, -ае (спец.).

верацяно́, -а́, мн. верацёны і (з ліч. 2, 3, 4) верацяны́, верацён і -аў, н.

1. Прыстасаванне для ручнога прадзення ў выглядзе круглай драўлянай палачкі з патаўшчэннем унізе і завостранымі канцамі.

2. Шпень, які з’яўляецца воссю вярчэння ў некаторых механізмах.

|| памянш. вераце́нца, -а, мн. -ы, -аў, н.

|| прым. верацённы, -ая, -ае.

арганізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак.

1. што. Заснаваць, стварыць.

А. курсы.

А. хор.

2. што. Падрыхтаваць, наладзіць.

А. сустрэчу.

А. дастаўку газет.

3. каго-што. Аб’яднаць для якой-н. мэты.

А. моладзь.

4. што. Упарадкаваць што-н.

А. свой час.

|| незак. арганізо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. арганіза́цыя, -і, ж.

абыгра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і абы́граны; зак.

1. каго-што. Перамагчы каго-н. у гульні.

А. у шахматы.

2. што. Наладзіць гучанне музычнага інструмента, пайграўшы на ім нейкі час (спец.).

А. скрыпку.

3. што. Выкарыстаць у сваіх мэтах для стварэння большага ўражання (разм.).

А. слова.

|| незак. абы́грываць, -аю, -аеш, -ае.

ужы́ць², -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ло́; -ыві́; -ы́ты; зак., што.

Выкарыстаць, прымяніць што-н. для чаго-н.

У. новы метал.

У. незразумелае слова.

У. што-н. у ежу.

У. свае веды.

|| незак. ужыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ужыва́нне, -я, н. і ужы́так, -тку, м.

Рэчы хатняга ўжытку.

ца́ца, -ы, мн. -ы, цац, ж. (разм.).

1. Рэч, якая служыць для забаўляння дзяцей; цацка.

2. Пра спакойнае, паслухмянае дзіця.

Ц.-хлопчык, слухае маму.

3. Пра таго, хто важнічае, мае вялікія прэтэнзіі (неадабр.).

О, гэта добрая ц.!

◊

Цаца-цаца, ды ў кішэнь (разм.) — пра таго, хто не праміне ўзяць чужое.