Verbum

няго́лены, ‑ая, ‑ае.

Які не пагаліўся; нябрыты. Чалавек быў няголены, і гэта надавала яму пажылы выгляд, насуперак маладому позірку вачэй. Мележ. // Які даўно не галілі. [Максім] пастарэў гадоў на дваццаць. Вочы запалі і зрабіліся нерухомымі. Няголены твар так схуднеў, што выпіналі косці. Машара.

павыла́зіць, ‑зіць; ‑зім, ‑зіце, ‑зяць; зак.

Вылезці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Дзеці павылазілі з рова. Валасы павылазілі. □ Загрымелі крэслы, і ўсе павылазілі з-за стала. Колас. На той раскарчованай зямлі напэўна павылазілі бярозкі і хвойкі. Чорны.

•••

Вочы павылазілі гл. вока.

прыто́млены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прытаміць.

2. у знач. прым. Які прытаміўся; стомлены. Прытомлены сабака бег наперадзе, і, калі азіраўся, вочы яго, за пятнаццаць сажняў, свяціліся чырванаватым святлом. Караткевіч. Увайшоў мажны чалавек, з прыемным тварам і зыркімі, прытомленымі вачамі. Кавалёў.

пасплю́шчваць ​¹, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак., што.

Сплюшчыць (вочы) — пра ўсіх, многіх (гл. сплюшчыць ​¹).

пасплю́шчваць ​², ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Сплюшчыць усё, многае (гл. сплюшчыць ​²). Пакуль мы хадзілі, шафёр трошкі пасплюшчваў трубкі, каб не так хутка выцякала вада. Сабаленка.

пату́піцца, ‑ту́плюся, ‑ту́пішся, ‑ту́піцца; зак.

Патупіць (вочы, галаву); панурыцца. Якім патупіўся, трохі памаўчаў, глыбока зірнуў на мяне. Нікановіч. Патупілася [дзяўчына], перамінаецца з нагі на нагу і не ведае, што ёй рабіць. Ракітны.

патупі́цца, ‑ту́піцца; зак.

Зрабіцца тупым, ступіцца — пра ўсё, многае. Косы патупіліся.

прадра́ць, ‑дзяру, ‑дзярэш, ‑дзярэ; ‑дзяром, ‑дзераце; пр. прадраў, ‑драла; заг. прадзяры; зак., што.

1. Прадзіравіць, знасіць да дзірак.

2. Прарваць чым‑н. вострым. Тады.. [Зайкоўскі] прадраў страху і праз дзірку шуснуў на зямлю, а там яго толькі і бачылі. Колас.

•••

Вочы прадраць — прачнуцца.

брыльянці́н, ‑у, м.

Касметычны сродак для валасоў, які надае ім бляск. Першым кінуўся ў вочы Станеўскі. Узмужнелы, пастрыжаны, як мелі звычай стрыгчыся нямецкія вайсковыя — пад высокую польку, з чорнымі і бліскучымі ад брыльянціну валасамі, з жоўтымі рамянямі, ваяўніча скрыжаванымі на грудзях. Карпюк.

[фр. brillantine.]

лая́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які знешне захоўвае вернасць у адносінах да дзяржаўнай улады. // Які сведчыць аб такой вернасці. Лаяльны ўчынак.

2. Які карэктна адносіцца да каго‑, чаго‑н. Шырокага лічылі іграком не зусім лаяльным, але аб гэтым яму ў вочы не казалі. Колас.

маладзі́ць, ‑ладжу, ‑лодзіш, ‑лодзіць; незак., каго-што.

Надаваць больш малады выгляд. Гадоў .. [рыбаку] было можа трыццаць з гакам, але твар быў да чарнаты загарэлы і гладка паголены, і гэта прыкметна маладзіла яго. Чыгрынаў. Цёплы духмяны вецер .. малодзіць шчокі і весела плюшчыць вочы. Брыль.

дапыта́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Распытваючы, даведацца аб кім‑, чым‑н. [Зося і Міхалка] абвандравалі ўвесь гарадок, пакуль дапыталіся кватэры Назарэўскага. Чорны. [Павел] хадзіў разгубленым, заглядваў людзям у вочы, усё стараючыся што-небудзь зразумець, знайсці параду, дапытацца ў людзей, што ж рабіць, як жа ратаваць коней. Кулакоўскі.