Вэ́соч ’вышыня’ (Клім.). Дыялектная форма (замест высоч) да слав. vysočь (: vysokъ ’высокі’). Але хутчэй вэсоч (*высоч) — гэта скарачэнне слова тыпу ўкр. височінь ’вышыня’, таму што вэсоч, здаецца, больш нідзе не сустракаецца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Глата́ць ’глытаць’ (Сл. паўн.-зах.). З *glъtati ’глытаць’, але з вакалізацыяй ‑ъ‑ > о (як і ў рус. мове: глота́ть). Сюды ж глану́ць ’глытнуць’ (< глот‑нуть са спрашчэннем групы зычных ‑тн‑ > ‑н‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дамату́р ’дамасед’ (Нас., Сл. паўн.-зах.). Як мяркуе Кюнэ (Poln., 51), гэта запазычанне з польск. domator ’дамасед’, якое, паводле Брукнера (93), ад польск. dom, але трансфармаванае паводле лац. слоў, на ‑tur.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́мні ’штаны’ (Сл. Брэс.). Да польск. spodnie ’тс’; відаць, адбыўся шэраг фанетычных змен: прыпадабненне сподні > спанні, як у спадніца > спанніца (ДАБМ), далей зноў распадабненне, але з іншым месцам утварэння помні > помні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
верхаві́на, ‑ы, ж.
1. Верхняя частка чаго‑н. Верхавіна дрэва. □ Сонца ўзышло, але прамені яго асвятлялі пакуль што толькі верхавіны ліп. Брыль.
2. перан. Разм. Найбольш уплывовая, кіруючая частка грамадства, саслоўя, арганізацыі; вярхі. Пануючая верхавіна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
візі́т, ‑у, М ‑зіце, м.
1. Кароткатэрміновае, пераважна афіцыйнае, наведванне каго‑н. Зрабіць візіт. □ Антон Леванюк захварэў. Ларыса збіралася адведаць яго, але не адважвалася, не знаходзіла трапнага поваду для візіту. Стаховіч.
2. Наведванне хворага ўрачом.
[Фр. visite.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бажба́, ‑ы, ж.
Клятва імем бога. Хоць бацька мой таксама кляўся-бажыўся, што качаргі і ў вочы не бачыў, але Райскі не даў яму веры і са школы яго вытурыў — за зладзейства і .. бажбу. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дранцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Дзеравянець, нямець, страчваць адчувальнасць. Ад холаду дранцвелі рукі і ногі, але ..[Эдазі] плыў і плыў уперад. Каваль. Шкада было матораў гэтых машын, шкада было шафёраў, рукі якіх дранцвелі ад напружання. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затамі́цца, ‑тамлюся, ‑томішся, ‑томіцца; зак.
Разм. Стаміцца, замарыцца. Калі браты дабеглі да Сцёпкі, то яны моцна затаміліся ад шпаркага бегу, але твары іх былі вясёлыя. Колас. Затаміўся конь без меры — Да лясніцтва не давёз. Непачаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заці́шна,
1. Прысл. да зацішны.
2. безас. у знач. вык. Ціха, бязветрана. Тут, пад стогадовымі соснамі, пад волатамі-дубамі, было зусім зацішна. Шамякін. Сонца грэла слаба, .. але пры сцяне было зацішна і нават цёпла. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)