амуле́т, ‑а, М ‑леце, м.

Невялікі прадмет, што носяць на целе як магічны сродак, быццам бы здольны засцерагчы ад няшчасця, хваробы і пад.; талісман.

[Лац. amuletum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рубе́ц¹, -бца́, мн. -бцы́, -бцо́ў, м.

1. Глыбокі след на целе пасля зажыўшай раны.

2. Паглыблены след, засечка на чым-н.

3. Патоўшчанае шво на тканіне, скуры.

|| памянш. ру́бчык, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым-.

рубцо́вы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

татуі́раваць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -ра́ваны; зак. і незак., каго-што.

Накалоць (наколваць) асобай фарбай узоры ці малюнкі на целе.

|| зак. таксама вы́татуіраваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны.

|| звар. татуі́равацца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. татуіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.

|| прым. татуіро́вачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Гарбу́ль ’нарост на дрэве або целе’ (Нас.), ’гарбаты чалавек’ (Шатал.). Гл. гарбы́ль.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Крапі́ўка ’высыпка на целе дзіцяці’ (Арх. ГУ, Сцяшк., Мат. Гом.). Да крапіва (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ме́ціна, ‑ы, ж.

Разм. Пляма, лапіна на целе, покрыве жывых істот; знак, метка. Нам прывялі двух сухіх.. канькоў, буланых, з белымі мецінамі на лбе. Мікуліч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Набу́ніцца ’ўздуцца, набухнуць’ (ТС). Бясспрэчна, звязана з банька ’бурбалка’, буняк ’пухір на целе’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

расцячы́ся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чэ́цца; расцёкся, -цякла́ся, -ло́ся;

1. Пацячы ў розных кірунках па якой-н. паверхні.

Вада расцяклася па падлозе.

2. перан. Распаўсюдзіцца дзе-н., па чым-н.

Па целе расцяклася цеплыня.

Расцёкся пах свежага хлеба.

|| незак. расцяка́цца, -а́ецца.

|| наз. расцяка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зара́д, -а і -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Выбуховае рэчыва, якое змяшчаецца ў пэўнай колькасці ў снарадзе, патроне.

2. -у. Колькасць электрычнасці ў якім-н. целе.

Дадатны з.

З. энергіі (перан.).

|| прым. зара́дны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Зарадная скрынка (павозка для снарадаў).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разагрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -рэ́ты; зак.

1. што. Грэючы, зрабіць цёплым, гарачым.

Р. суп.

2. Нагрэўшы, падрыхтаваць да дзеяння, выкарыстання.

Р. матор.

3. каго-што. Выклікаць адчуванне цяпла ў целе (разм.).

Р. сябе работай.

|| незак. разаграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. разаграва́нне, -я, н.

|| наз. разагрэ́ў, -грэ́ву, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)