Пераля́к ’перапалох’ (слонім., Станк.; Нар. Гом.; Бяльк., Растарг.), у выразах: з пераліяу (Нар. Гом.), од пырыля́ку, пярэ́ляку (брэсц., ЛА, 3). Укр. переля́к, рус. пск., смал., бранск., пенз. переля́к ’перепалох, страх’, польск. przeląk ’перапалох, страх’, славац. preľakaný ’напалоханы’, preľaknutie ’перапалох’. Да прасл. *per‑lękъ > пера- і ляк 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сціго́та ’кій, палка’ (Сцяшк. Сл.). Няясна; магчыма, з азванчэннем да сціхо́т ’страх, жах’, гл. сціхат.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тарапа́ны ’здані, страх’ (навагр., Сл. ПЗБ), ’мітусня, мільгаценне ў вачах’ (лід., Сл. ПЗБ). Гл. тарапачэ́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бра́ў, -ра́ла; -бяры́; -бра́ны; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Тое, што і праняць.

Жанчыну прабраў страх.

2. перан., каго (што). Зрабіць вымову каму-н., вылаяць (разм.).

П. свавольніка.

|| незак. прабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апанава́ць (каго, што) сов.

1. охвати́ть, овладе́ть (кем, чем), обуя́ть, объя́ть; (завладеть полностью) одоле́ть;

жанчы́ну ~ва́ў страх — же́нщину охвати́л (обуя́л, объя́л) страх, же́нщиной овладе́л страх;

яго́ ~ва́ла скру́ха — его́ одоле́ла тоска́;

2. (наброситься во множестве) напа́сть (на кого, что); окружи́ть;

яго́ ~ва́лі саба́кі — на него́ напа́ли соба́ки, его́ окружи́ли соба́ки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стру́сіць, струшу, струсіш, струсіць; зак.

Разм. Адчуць страх, боязь; спалохацца, спужацца. Грышка струсіў. І наогул заўсёды ён усяго баяўся. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Страхалю́д ‘страшнага выгляду чалавек, пачвара’ (Юрч. Вытв.). Да страх і люд (гл.), магчыма, з польск. stracholud ‘страшылішча’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бая́цца, баю́ся, баі́шся, баі́цца; баі́мся, баіце́ся, бая́цца; бо́йся; незак.

1. Адчуваць страх.

Б. ваўкоў — быць без грыбкоў (прыказка.).

2. чаго. Не пераносіць чаго-н., адмоўна рэагаваць на што-н.

Расліны б. марозу.

3. (з адмоўем) у знач. пабочн. сл. Будзь упэўнены.

Не бойся, я вярнуся жывы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апанава́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.

1. Ахапіць, авалодаць (пра фізічны стан, настрой і пад.).

Жанчыну апанаваў страх.

2. Напасці ў вялікай колькасці, акружыць, накінуцца.

Яго апанавалі сабакі.

3. З’явіцца ў вялікай колькасці (разм.).

Справы апанавалі.

|| незак. апано́ўваць, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пераадо́лець, -ею, -ееш, -ее; -ены; зак.

1. каго-што. Дабіцца перамогі ў барацьбе, перасіліць.

П. ворага.

2. што. Справіцца з чым-н., перамагчы ў сабе што-н.

П. перавал.

П. страх (перан.).

|| незак. пераадо́льваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

|| наз. пераадо́ленне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)