адстрэ́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Разм. Адарваць куляй, снарадам. Адстрэліць палец. □ Пры.. [Баніфацыю Скашынскім] была сястра.. Сястры гэтай ён, яшчэ будучы паручнікам, выпадкова адстрэліў нос. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спало́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Раптоўна адчуць страх, боязь. Міхась спалохаўся, адхапіў палец ад курка — аўтамат сціх. Якімовіч. Марыя спалохалася, ухапіла яго кволую руку. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушчамі́цца сов.
1. прищеми́ться, ущеми́ться, защеми́ться;
па́лец ~мі́ўся — па́лец прищеми́лся (ущеми́лся, защеми́лся);
2. (у што) застря́ть (в чём); завя́знуть (в чём);
парася́ ўшчамі́лася ў плот — поросёнок застря́л (завя́з) в забо́ре
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прылажы́ць, -ажу́, -о́жыш, -о́жыць; -о́жаны; зак., што да чаго.
Тое, што і прыкласці.
П. палец да вуснаў.
П. намаганні.
П. рукі да чаго-н. (перан.: пачаць рабіць што-н., праявіўшы ініцыятыву).
|| незак. прыклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыкла́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прыклада́нне, -я, н. і прыкла́дванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбінтава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.
1. Зняць з сябе бінт.
Ранены разбінтаваўся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разматацца, развязацца (пра бінт, павязку і пад.).
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вызваліцца ад бінту, павязкі і пад. (разм.).
Палец разбінтаваўся.
|| незак. разбінто́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
приже́чь сов.
1. в разн. знач. прыпячы́;
приже́чь па́лец утюго́м прыпячы́ па́лец пра́сам;
приже́чь ра́ну йо́дом прыпячы́ ра́ну ёдам;
2. прост. (дать чему-л. пригореть) прыпалі́ць, падпалі́ць;
приже́чь хлеб прыпалі́ць (падпалі́ць) хлеб;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыткну́ць сов., разг.
1. прям., перен. приткну́ть;
п. кве́тку — приткну́ть цвето́к;
дзе б яго́ п.? — где бы его́ приткну́ть?;
2. (приблизить вплотную) приста́вить;
п. па́лец да шчакі́ — приста́вить па́лец к щеке́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Проціпе́рсніца, проціпе́рсціца ’востраў запаленне скуры’ (паст., Сл. ПЗБ). Слова ўтворана ад прым. *проціперсны < проці і перст ’палец’, гл. персцень. Параўн. міжперсніца, міжыпарніца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клю́шня, ‑і, ж.
Канечная частка ножкі рака і ракападобных, якая нагадвае клешчы і служыць для хапання. А ракі як мага задзіраюць клюшні ўгору, стараюцца ўхапіць сваімі абцугамі за палец. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пялю́х ’назва вялікага пальца ў вязанай рукавіцы’ (Мядзв.). Няясна, магчыма, ад палюх ’палец’ (гл.) у выніку асіміляцыі па мяккасці, верагодна, пад уплывам пяць ’расстаўляць, распінаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)