◎ Паўло́нне ’мера пры куплі-продажу’ (Інстр. III), ’паўахапак’ (Шат.). Да паў- ’палавіна’ і лона (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́біна ’палавіна (звыч. кола) счыненай дамашняй каўбасы’ (мёрск., Нар. ск.). Няясна (іранічна да літ. subinė ’зад’?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўстаго́ддзя, н.
Палавіна стагоддзя, пяцьдзесят гадоў. [Арэшкін:] — Тут у нас ёсць нехта Шаблюк, старэйшы настаўнік... Безумоўна, заслужаны чалавек... Нешта каля паўстагоддзя працаваў на ніве народнай асветы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прышко́льны, ‑ая, ‑ае.
Які размяшчаецца, знаходзіцца каля школы, пры школе. Прышкольны сад. □ Другая палавіна прышкольнага ўчастка ўяўляла своеасаблівае вопытнае поле: тут быў уведзены дзевяціпольны севазварот. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўсу́так, адз. няма.
Палавіна сутак. [Мікола:] — А ў рудніках, а пры тачках, пры станках стаяць па паўсутак, думаеш, весела, думаеш, спяваць хочацца, калі людзі падаюць ад стомы? Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўцаны́, ж. (звычайна з прыназ. «за»).
Палавіна цаны; цана, ніжэйшая за звычайную. [Красачка:] — Учора Дар’я паслала яго з папяроўкамі да буравой. Дык ён пачаў прадаваць яблыкі за паўцаны. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Наопал ’напалову змешанае’ (Булг.). З *на‑о‑пол, параўн. на́пал ’напалавіну’ (гл.), аполак (о‑пол‑ок), гл. поу ’палавіна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плі́тка ’палавіна капуснай галоўкі’ (Вешт.; петрык., Мат. Гом.; ЛА, 4). Відаць, з пялю́тка (гл.) у выніку сцяжэння ў першым складзе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўпля́шкі, ж.
Палавіна пляшкі. Віця ведаў, што ў кладоўцы застаўся мяшок збожжа, што прыслаў дзед, і паўпляшкі алею, але браць не захацеў, ліха з ім, тут самому няма куды дзецца. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Паўдзевята́, поўдзевята́ ’мера вагі = 8,5 кг’ (навагр., Сл. ПЗБ). Параўн. літ. pusdeviñto ’восем з паловай’, лат. pusʼdeviņi ’палавіна дзевятай’. Больш падрабязна гл. паўтара́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)