палата́льны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які вымаўляецца з дадатковым пад’ёмам сярэдняй часткі языка да паднябення; мяккі (аб зычных гуках). Палатальныя гукі.
[Ад лац. palatalis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́хкі ’пышны, пульхны, порысты’ (ТСБМ; Шат., Др.-Падб.; лаг., Сл. ПЗБ; Воўк-Лев., Татарк., 182); пу́хкы ’тс’ (Клім.), пухкі́ ’пульхны, мяккі, дрыгвяністы’ (ТС), параўн. укр. пухки́й ’порысты, мяккі’. Ад пу́хаць, пу́хкаць ’брадзіць, ферментаваць’, па узору мя́ккі, лёгкі і пад.; параўн. падобныя дэрываты з іншай семантыкай: славен. púhek ’рэдкі; абвіслы (пра адзенне)’, славац. дыял. puchký ’вільготны, мокры’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палаталізава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад палаталізаваць.
2. у знач. прым. Які падпаў пад уплыў палаталізацыі; мяккі. Палаталізаваны зычны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свіне́ц, -нцу́, м.
Мяккі, вельмі цяжкі метал сінявата-шэрага колеру.
Здабыча свінцу.
◊
Сустрэць (ворага) свінцом — ружэйным агнём, кулямі.
Як свінцом налітыя — вельмі натруджаныя ад стомы, хваробы і пад. — аб адчуванні цяжару ў руках, нагах і пад.
|| прым. свінцо́вы, -ая, -ае.
Свінцовая куля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гу́пат, ‑у, М ‑паце, м.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. гупаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Даносіўся мяккі гупат цяжкіх кавальскіх молатаў. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хара́ктар, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Сукупнасць усіх устойлівых псіхічных уласцівасцей чалавека, яго асабістых рыс, якія праяўляюцца ў паводзінах і дзейнасці.
Слабы х.
Мяккі х.
2. Настойлівасць у дасягненні чаго-н.
Чалавек з характарам.
3. Уласцівасць, адметная рыса чаго-н.
Х. эпохі.
Дзелавы х.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гу́бка², -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.
1. Мнагаклетачная беспазваночная марская жывёліна тыпу прасцейшых.
2. Мяккі наздраваты касцяк гэтай жывёліны, які добра ўбірае вільгаць і служыць для мыцця, а таксама падобны выраб з гумы і іншых матэрыялаў.
Мыцца губкай.
|| прым. гу́бкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пу́хлы, ‑ая, ‑ае.
Поўны, круглявы, мяккі. Ісаю падабаўся гэты высокі, спакойны, маўклівы хлопец з дзіцячымі пухлымі губамі. Новікаў. Іна прыклала ружовую пухлую руку да.. [Змітравага] лба. Ваданосаў. Старая палатняная кашулька задралася, агаліўшы.. [Косцікава] пухлае ружовае цела. Васілевіч. // Мяккі, рыхлы. І чыстым золатам зярняты лажацца ў пухлую зямлю. Машара. // Тоўсты, аб’ёмісты. І сёння ў пухлым сямейным альбоме захоўваецца пажоўклы фотаздымак. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дажджы́ць, ‑джыць; безас. незак.
Разм. Ісці, імжыць (пра дождж). [Дождж] быў такі мяккі і ціхі, што Ніна не адразу пачула, як стала дажджыць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́нкер, ‑у, м.
У выразах: мяккі шанкер — інфекцыйнае венерычнае захворванне; цвёрды шанкер — першае праяўленне захворвання сіфілісам у выглядзе язвы, якая ўзнікае на месцы заражэння інфекцыяй.
[Фр. chancre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)