Verbum

радыётэлемеха́ніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

Галіна тэлемеханікі, якая займаецца пытаннямі кантролю, вымярэння і кіравання аб’ектамі на адлегласці з дапамогай радыёхваль.

трэнажо́р, ‑а, м.

Вучэбна-трэніровачнае прыстасаванне для выпрацоўкі навыкаў і ўдасканалення тэхнікі кіравання машынай пры падрыхтоўцы лётчыкаў, касманаўтаў, шафёраў і пад.

дэспаты́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Заснаваны на дэспатыі. Дэспатычныя формы кіравання.

2. Самаўладны, які не лічыцца з воляй і жаданнямі другіх. Дэспатычны характар.

дэцэнтраліза́цыя, ‑і, ж.

1. Сістэма кіравання, пры якой частка функцый цэнтральнай улады пераходзіць да мясцовых органаў самакіравання.

2. Адмена або аслабленне цэнтралізацыі.

тэлеаўтама́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Галіна аўтаматыкі, якая ахоплівае тэорыю і прынцыпы пабудовы сістэм кіравання з выкарыстаннем метадаў і сродкаў тэлемеханікі.

руль, ‑я, м.

1. Прыстасаванне для кіравання рухам судна, самалёта, аўтамабіля і пад. у зададзеным кірунку. Руль камбайна. Руль трактара. □ Дзядзя шафёр трымаецца за руль і глядзіць толькі наперад, у акно. Брыль. Назар заняў сваё ранейшае месца за рулём і ўпэўнена павёў машыну ўзнімаць новыя скібы. Паслядовіч.

2. перан. Кніжн. Пра органы кіравання, кіраўніцтва чаго‑н. Руль дзяржаўнага кіравання. □ О Беларусь мая, ён [Ленін] даў тваім сынам Дзяржаўны руль, братэрскай дружбы сілу, А мове, песням іх — узмах арліны крылаў. А. Александровіч.

•••

Лева руля гл. лева.

Права руля гл. права.

[Ад гал. roer.]

ру́бка ​¹, ‑і, ДМ рубцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. рубіць ​².

ру́бка ​², ‑і, ДМ рубцы; Р мн. рубак; ж.

1. Надбудоўка на верхняй палубе судна, дзе знаходзяцца пасты кіравання суднам. І ўжо капітаны сапраўднага флоту У рубках стаялі, гатовыя ў рэйс. Калачынскі.

2. Кабіна ў дырыжаблі, дзе знаходзіцца камандзір і размешчаны прылады кіравання.

[Ад гал. roef — каюта.]

кіберне́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Навука аб агульных заканамернасцях працэсаў кіравання і сувязі ў арганізаваных сістэмах (машынах, жывых арганізмах, іх аб’яднаннях і інш.).

[Ад. грэч. kybērnetikē — майстэрства кіраваць.]

глаўк, ‑а, м.

Орган кіравання ў міністэрствах, ведамствах і пад., якому падпарадкоўваюцца прадпрыемствы адной галіны прамысловасці адпаведнага міністэрства або прадпрыемствы і ўстановы пэўнага раёна.

[Скарачэнне рускіх слоў: главный комитет (галоўны камітэт).]

мана́рхія, ‑і, ж.

Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада належыць адной асобе — манарху, а таксама дзяржава з такой формай кіравання. Абмежаваная манархія. Неабмежаваная манархія.

•••

Абсалютная манархія — манархія, у якой уся ўлада належыць толькі манарху.

Канстытуцыйная манархія — форма дзяржаўнага ладу, пры якім улада манарха абмежавана канстытуцыяй.

Саслоўная манархія — форма феадальнай дзяржавы, пры якой каралеўская ўлада апіралася на органы прадстаўніцтва дваран, духавенства і гараджан.

[Ад грэч. monarchia — адзінаўладства.]