чо́ўкаць
‘утвараць характэрныя гукі (напр., пры глытанні)’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
чо́ўкаю |
чо́ўкаем |
| 2-я ас. |
чо́ўкаеш |
чо́ўкаеце |
| 3-я ас. |
чо́ўкае |
чо́ўкаюць |
| Прошлы час |
| м. |
чо́ўкаў |
чо́ўкалі |
| ж. |
чо́ўкала |
| н. |
чо́ўкала |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
чо́ўкай |
чо́ўкайце |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
чо́ўкаючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
надтрэ́снуты, -ая, -ае.
1. 3 невялікай трэшчынай.
Надтрэснутая шклянка.
2. перан. Які хрыпіць (пра голас, гукі).
Н. голас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куда́хтаць, -хчу, -хчаш, -хча; -хчы; незак.
Пра курэй: ствараць гукі, падобныя на «куд-кудах».
|| наз. куда́хтанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
членараздзе́льны, -ая, -ае.
Выразны, зразумелы, ясны (пра гукі мовы, пра мову).
Гаварыць членараздзельна (прысл.).
|| наз. членараздзе́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыстаўны́, -а́я, -о́е.
1. Такі, які прыстаўляецца ці можа прыстаўляцца да чаго-н.
Прыстаўное крэсла (у тэатры). Прыстаўная лесвіца.
2. У граматыцы: прыстаўныя гукі — зычныя і галосныя гукі, што ўзнікаюць у пэўных фанетычных умовах у пачатку слова (напр.: «в» у слове «возера», «о» ў слове «Орша»).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзюрча́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -чы́ць; незак. (разм.).
Цурчаць, ствараць булькатлівыя гукі.
Ручаёк дзюрчаў па каменьчыках.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бразго́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (разм.).
Дзіцячая цацка, якая пры ўзмахванні бразгае, утварае траскучыя гукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; незак.
Утвараць сіплыя гукі.
С. ад прастуды.
|| наз. сіпе́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праця́жны, -ая, -ае.
Пра гукі: які гучыць павольна, цягуча.
П. стогн.
П. гудок.
Працяжная песня.
|| наз. праця́жнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стро́кат, -у, М -каце, м.
Рэзкія кароткія і частыя, падобныя на трэск гукі.
С. конікаў у траве.
С. матора.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)