найпе́ршы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Самы першы. Міналі дні суроваю чаргой, І не ставала на забавы часу. А стаў Андрэйка першым старшынёй Найпершага ў аколіцы калгаса. З. Астапенка.
2. Самы галоўны, самы важны. [Мешчаракоў:] — Земляных работ — процьма. Таму найпершы чалавек на будоўлі — экскаватаршчык. Дадзіёмаў. // Самы лепшы. Дубейка нёс сябе высока, насіў манішку.. і лічыў сябе найпершым кавалерам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распрану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Зняць з сябе верхняе адзенне. Бацька распрануўся, зняў гімнасцёрку, пагаліў бараду. Мележ. Усе распрануліся, чаго не бывала раней на вячорках, і селі за стол для зусім небывалай работы. Брыль.
2. перан. Зняць, скінуць з сябе покрыва (лісце, траву). Кусты арэшніку нібы наўмысля .. распрануліся і стаялі голыя, загарэлыя за лета. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руча́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Запэўніваць у чым‑н., гарантаваць што‑н., прымаць на сябе адказнасць за каго‑, што‑н. — Я ручаюся, што Коля апраўдае высокае званне камсамольца... Корзун. — Ручаюся, праз тры гады .. [Іванова] сама ў нашым жа інстытуце будзе чытаць бліскучыя лекцыі. Васілевіч.
•••
Ручацца галавой за каго‑, што‑н. — браць на сябе поўную адказнасць за каго‑, што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запало́ханы, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад запалохаць.
2. у знач. прым. Палахлівы, забіты. Перад стражнікам соцкі паказвае сябе дурнаватым, запалохапым. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
малалю́дны, ‑ая, ‑ае.
З невялікай колькасцю людзей, немнагалюдны. «Куды ж цяпер падацца?» — запытаў у мыслях самога сябе Лабановіч, апынуўшыся на .. малалюднай плошчы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакале́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Пакалечыць сябе; стаць калекай. [Мікалай Іванавіч] разбіў школьны грузавік і сам пакалечыўся.. Кажуць, рэбры паламаў і правую руку вывіхнуў. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папуля́цыя, ‑і, ж.
Спец. Сукупнасць асобін аднаго віду жывёл або раслін, якія займаюць пэўную тэрыторыю і ўзнаўляюць сябе на працягу вялікай колькасці пакаленняў.
[Ад лац. populus — насельніцтва.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамака́льны, ‑ая, ‑ае.
У выразе: прамакальная папера — мяккая порыстая папера, якая ўбірае ў сябе вільгаць і ўжываецца для высушвання напісанага чарнілам ці тушшу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыва́ба, ‑ы, ж.
Тое, што прываблівае, прыцягвае да сябе; прывабнасць. І на постаць ад іншых не горшая ты, і чаруеш прывабаю нейкай... Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыдо́брыцца, ‑добруся, ‑добрышся, ‑добрыцца; зак.
Выклікаць чыю‑н. прыхільнасць да сябе, увайсці ў ласку да каго‑н., робячы паслугі, падарункі і пад.; паддобрыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)