вы́йсці сов.

1. в разн. знач. вы́йти;

в. з до́му — вы́йти и́з дому;

в. на даро́гу — вы́йти на доро́гу;

в. на сцэ́ну — вы́йти на сце́ну;

в. з дру́ку — вы́йти из печа́ти;

в. з-пад апе́кі — вы́йти из-под опе́ки;

на ко́жнага вы́йшла па сто рублёў — на ка́ждого вы́шло по сто рубле́й;

запа́сы праду́ктаў вы́йшлі — запа́сы проду́ктов вы́шли;

в. за́муж — вы́йти за́муж;

в. з гульні́ — вы́йти из игры́;

з тако́га куска́ вы́йдзе дзве кашу́лі — из тако́го куска́ вы́йдет две руба́хи;

в. на су́вязь — вы́йти на связь;

в. з бераго́ў — вы́йти из берего́в;

2. безл. вы́йти, получи́ться;

вы́йшла зусі́м не так, як хаце́лася — вы́шло (получи́лось) совсе́м не так, как хоте́лось;

в. з галавы́ — вы́йти (вы́скочить) из головы́;

в. з даве́ру — вы́йти из дове́рия;

в. з мо́ды — вы́йти из мо́ды;

в. з ра́мак — вы́йти из ра́мок (за ра́мки);

в. з сябе́ — вы́йти из себя́;

в. з узро́сту (з гадо́ў) — вы́йти из во́зраста (из лет);

в. з-пад пяра́ — вы́йти из-под пера́;

в. (вы́біцца) на даро́гу — вы́биться на доро́гу;

в. на пе́нсію — вы́йти на пе́нсию;

в. (усплы́ць) наве́рх (на паве́рхню) — вы́йти нару́жу;

в. са стро́ю — вы́йти из стро́я;

в. (вы́брацца) сухі́м з вады́ — вы́йти сухи́м из воды́;

в. з го́нарам — вы́йти с че́стью;

в. ў адста́ўку — вы́йти в отста́вку;

в. (вы́біцца) ў лю́дзі — вы́йти (вы́биться) в лю́ди;

в. ў свет — вы́йти в свет;

в. ў тыра́ж — вы́йти в тира́ж;

на маё (яго́) вы́йшла — вы́шло по-мо́ему (по его́);

нічо́га не вы́йдзе — ничего́ не вы́йдет (не полу́чится)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

такі́ I, ж. така́я, ср. тако́е, мн. такі́я мест. м.

1. указ. тако́й; (такой, о котором говорится — ещё) подо́бный; (в знач. сказ. — ещё) тако́в;

т. час наста́не — тако́е вре́мя придёт;

у такі́м вы́падку — в тако́м слу́чае;

не на тако́га напа́ў — не на тако́го напа́л;

ніко́лі не сустрака́ў такі́х людзе́й — никогда́ не встреча́л подо́бных (таки́х) люде́й;

цяпе́р свет ужо́ не т. — ны́нче свет уж не тако́й (тако́в);

да́йце мне таку́ю кні́гу, яку́ю я прасі́ў — да́йте мне таку́ю кни́гу, каку́ю я проси́л;

т., які́ ёсць — тако́й, како́й есть;

2. опред. тако́й; (в сочетании с прил. в знач. сказ. — ещё) так, столь;

т. незале́жны, т. го́рды — тако́й незави́симый, тако́й го́рдый;

ён не т. ўжо до́бры — он не так (не столь) уж добр;

3. неопр., разг. тако́й; како́й-то;

гэ́та така́я невялі́кіх паме́раў па́лкаэ́то така́я небольши́х разме́ров па́лка;

4. указ. тако́й; э́кий;

т. хітру́н — тако́й (э́кий) хитре́ц;

не з такі́х — не из таки́х;

т. і т. — тако́й-то;

такі́м чы́намвводн. сл. таки́м о́бразом, ита́к, сле́довательно, ста́ло быть;

да тако́й ступе́ні — до тако́й сте́пени;

така́я ва́жнасцьэ́ка ва́жность;

така́я спра́ва — тако́е де́ло;

ёсць така́я спра́ва — есть тако́е де́ло;

у такі́м вы́падку, у такі́м ра́зе — в тако́м слу́чае;

така́я ўда́ча — тако́й уроди́лся;

тако́й бяды́ — невелика́ беда́;

які́я са́мі, такі́я і са́ніпогов. каковы́ са́ми, таковы́ и са́ни; по Се́ньке и ша́пка;

не такі́ стра́шны чорт, як яго́ малю́юцьпосл. не так стра́шен чёрт, как его́ малю́ют

такі́ II частица, разг. таки́;

ён т. прыйшо́ў — он таки́ пришёл

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

голова́ в разн. знач. галава́, -вы́ ж.;

забра́ть в го́лову убі́ць (набра́ць) у галаву́;

ско́лько голо́в, сто́лько умо́в погов. што галава́, то ро́зум;

голова́ идёт кру́гом галава́ кру́ціцца, галава́ ідзе́ кру́гам;

пове́сить го́лову зве́сіць (апусці́ць) галаву́;

быть голово́й вы́ше быць на галаву́ вышэ́й;

го́лову дать на отсече́ние галаву́ даць на адсячэ́нне;

закружи́лось в голове́ закруці́лася галава́;

вскружи́ть го́лову закруці́ць галаву́;

как снег на́ голову як снег на галаву́;

с больно́й головы́ на здоро́вую з хво́рай галавы́ на здаро́вую;

в пе́рвую го́лову у пе́ршую чаргу́;

быть о двух голова́х не шкадава́ць галавы́;

вы́дать с голово́й вы́даць з галаво́й;

сломя́ го́лову, очертя́ го́лову на злом галавы́а́рку); (стремглав) стрымгало́ў;

лома́ть го́лову (над чем-л.) лама́ць галаву́ (над чым-небудзь);

уйти́ с голово́й во что́-л. ца́лкам адда́цца чаму́е́будзь;

без головы́ без галавы́;

в голова́х (в изголо́вье) у галава́х;

вы́бросить из головы́ вы́кінуць з галавы́;

заплати́ть голово́й заплаці́ць галаво́й;

на голове́ ходи́ть на галаве́ хадзі́ць;

намы́лить го́лову (кому) намы́ліць галаву́ (каму);

на све́жую го́лову (делать что) на све́жую галаву́ (рабіць што);

на свою́ го́лову на сваю́ галаву́;

не выходи́ть из головы не выхо́дзіць з галавы́;

отвеча́ть голово́й (за кого, что) адка́зваць галаво́й (за каго, што);

сам себе́ голова́ сам сабе́ галава́;

с головы́ (с каждого) з галавы́;

с головы до ног, с ног до головы́, с (от) головы́ до пят з галавы́ да ног, з ног да галавы́, з (ад) галавы́ да пят;

сложи́ть го́лову злажы́ць галаву́;

ударя́ть (уда́рить) в го́лову дава́ць (даць) у галаву́;

че́рез го́лову чью (кого) це́раз галаву́ чыю (каго);

мяки́нная голова́ мякі́на ў галаве́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лад I (род. ла́ду) м.

1. (общественное устройство) строй; (установленный порядок) устро́йство ср.;

дзяржа́ўны л. — госуда́рственный строй;

саве́цкі л. — сове́тский строй;

сацыялісты́чны л. — социалисти́ческий строй;

грама́дскі л. — обще́ственное устро́йство;

2. (мир, порядок) лад; согла́сие ср.;

3. (способ, образец) лад;

на старасве́цкі л. — на стари́нный лад;

4. (повседневный, привычный уклад) обихо́д;

5. настро́ение ср.;

ліры́чны л. — лири́ческое настро́ение;

6. муз. (тональность) лад;

7. чаще мн. (гитары, гармоники и т.п.) лады́;

8. (языка) строй;

граматы́чны л. — граммати́ческий строй;

дайсці́ да ла́ду — доби́ться то́лку;

прыйсці́ да ла́ду — прийти́ к согла́сию;

прыве́сці (даве́сці) да ла́ду — привести́ в поря́док;

ісці́ на л. — идти́ на лад;

перарабі́ць на свой л. — переде́лать на свой лад;

(калі́) на до́бры л. — (е́сли) по-настоя́щему, как поло́жено;

быць не ў лада́х — быть не в лада́х;

на ўсе (на ро́зныя) лады́ — на все (на ра́зные) лады́;

ла́ду не дабра́ць — то́лку не доби́ться;

наве́сці л. — навести́ поря́док;

даць л. — привести́ в поря́док;

не ў л. — не в лад;

не ў ладу́; не ў лада́х — не в ладу́; не в лада́х;

ні скла́ду, ні ла́ду — ни скла́ду, ни ла́ду;

скланя́ць на ўсе лады́ — склоня́ть на ра́зные лады́;

у лад — в лад;

у ладу́, у лада́х — в ладу́, в лада́х;

любо́ў ды л. — сове́т да любо́вь;

спява́ць на но́вы л. — петь на но́вый лад;

настро́іцца на і́ншы л. — настро́иться на друго́й лад;

на адзі́н л. — на оди́н лад;

адкла́д не ідзе́ на л.посл. не откла́дывай в до́лгий я́щик

лад II (род. ла́ду) м., грам. наклоне́ние ср.;

абве́сны л. — изъяви́тельное наклоне́ние;

зага́дны л. — повели́тельное наклоне́ние;

умо́ўны л. — сослага́тельное наклоне́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

до́бры

1. хоро́ший;

д. настро́й — хоро́шее настрое́ние;

~рыя ве́сткі — хоро́шие ве́сти;

~рая кні́га — хоро́шая кни́га;

~рыя ўмо́вы — хоро́шие усло́вия;

д. густ — хоро́ший вкус;

2. (чуткий, отзывчивый) до́брый;

3. (содержащий похвалу) хоро́ший, ле́стный;

д. во́дзыў — хоро́ший (ле́стный) о́тзыв;

4. (славный) до́брый;

~рае імя́ — до́брое и́мя;

пакі́нуць аб сабе́ ~рую па́мяць — оста́вить о себе́ до́брую па́мять;

5. (умелый, старательный) хоро́ший;

д. ма́йстар — хоро́ший ма́стер;

д. гаспада́р — хоро́ший хозя́ин;

6. (довольно большой) изря́дный, прили́чный, поря́дочный;

д. кава́лак — изря́дный кусо́к;

7. (благоприятный) хоро́ший, благотво́рный;

д. ўплыў — хоро́шее (благотво́рное) влия́ние;

8. (удачный) хоро́ший, благополу́чный;

д. вы́нік — хоро́ший (благополу́чный) результа́т;

9. съедо́бный;

д. грыб — съедо́бный гриб;

10. (приносящий благо) благода́тный;

д. клі́мат — благода́тный кли́мат;

11. (близкий) хоро́ший, до́брый;

д. знаёмы — хоро́ший (до́брый) знако́мый;

12. (о стороне материи) лицево́й;

д. бок — лицева́я сторона́;

д. ве́чар! — до́брый ве́чер!;

д. дзень! — до́брый день!; здра́вствуй(те);

~рай но́чы! — до́брой (споко́йной) но́чи!; прия́тного сна!;

д. ге́ній — до́брый ге́ний;

д. інтэ́рас! — хоро́шенькое де́ло!;

~рая ца́ца! — хоро́ш гусь!;

д. дзя́дзька — благоде́тель;

~рага патро́шку — хоро́шего понемно́жку;

лю́дзі ~рыя — честно́й наро́д; лю́ди до́брые;

у д. час — в до́брый час;

па ~рай во́лі — по до́брой во́ле;

~рая гадзі́на — би́тый час;

лю́дзі ~рай во́лі — лю́ди до́брой во́ли;

(калі́) на д. лад — (е́сли) по-настоя́щему; как поло́жено;

~рага сло́ва не ва́рты — до́брого сло́ва не сто́ит;

успаміна́ць (паміна́ць) ~рым сло́вам — вспомина́ть (помина́ть) до́брым сло́вом;

~рае сэ́рца — (у каго) до́брое се́рдце (у кого);

д. га́ндаль — хоро́шенькое де́ло;

твая́ (яго́ і г.д.) ~рая во́ля — твоя́ (его́ и т.д.) до́брая во́ля;

~рая ла́ска — (чыя) до́брая во́ля (чья);

~рае во́ка — хоро́ший глаз;

лепш благі́ мір, чым ~рая сва́ркапосл. худо́й мир лу́чше до́брой ссо́ры

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рука́ в разн. знач. рука́, -кі́ ж.;

протяну́ть кому́-л. ру́ку працягну́ць (пада́ць) каму́е́будзь руку́;

держа́ть в рука́х прям., перен. трыма́ць у рука́х;

ру́ки по швам! воен. ру́кі па швах!;

неразбо́рчивая рука́ неразбо́рлівая рука́, неразбо́рлівы по́чырк;

подде́лать чью́-л. ру́ку падрабі́ць чыю́е́будзь руку́ (чый-не́будзь по́дпіс);

по пра́вую ру́ку па пра́вую руку́, з пра́вай рукі́, спра́ва;

рука́ о́б руку по́плеч;

рука́ ру́ку мо́ет погов., неодобр. рука́ руку́ мы́е;

сво́я рука́ влады́ка погов. свая́ рука́ ўлады́ка;

рука́ не дро́гнет (у кого) рука́ не задрыжы́ць (у каго, чыя);

ру́ки че́шутся (у кого-л.) ру́кі свярбя́ць (у каго-небудзь);

ру́ки ко́ротки ру́кі ко́раткі;

дли́нные ру́ки (у кого) до́ўгія ру́кі (у каго);

ру́ки прочь! ру́кі прэч!;

сре́дней руки́ сярэ́дні, сярэ́дняй рукі́;

не поклада́я рук не апуска́ючы (не склада́ючы) рук;

руко́й пода́ть (куда-л., откуда-л.) руко́й пада́ць;

как руко́й сняло́ як руко́й зняло́;

держа́ть (чью-л.) ру́ку трыма́ць (чыю-небудзь) руку́; быць на чыі́м-не́будзь баку́;

наби́ть ру́ку (на чём-л.) набі́ць руку́ (на чым-небудзь) (налаўчы́цца, налажы́цца);

протяну́ть ру́ку по́мощи пада́ць руку́ дапамо́гі;

нагре́ть ру́ки нагрэ́ць ру́кі;

чужи́ми рука́ми жар загреба́ть погов. чужы́мі рука́мі жар заграба́ць;

(быть) как без рук (быць) як без рук;

сон в ру́ку сон спра́ўдзіў;

из рук вон пло́хо ніку́ды не ва́рта, ве́льмі дрэ́нна;

узна́ть из пе́рвых рук (что-л.) даве́дацца з пе́ршых рук (пра што-небудзь);

прибра́ть к рука́м (кого-, что-л.) прыбра́ць да рук (каго-, што-небудзь);

он на́ руку нечи́ст ён на руку́ нячы́сты;

име́ть на рука́х (кого-л.) мець на рука́х (каго-небудзь);

отби́ться от рук адбі́цца ад рук;

быть свя́занным по рука́м и нога́м быць звя́заным па рука́х і нага́х;

с пусты́ми рука́ми з пусты́мі рука́мі;

быть не с руки́ (кому-л.) быць не з рукі́ (каму-небудзь);

золоты́е ру́ки залаты́я ру́кі;

лёгкая рука́ (у кого) лёгкая рука́ (у каго);

с лёгкой руки́ з лёгкай рукі́;

пра́вая рука́ пра́вая рука́;

си́льная рука́ мо́цная рука́;

тяжёлая рука́ (у кого) ця́жкая рука́ (у каго);

брать (взять) го́лыми рука́ми браць (узя́ць) го́лымі рука́мі;

ще́дрою руко́ю шчо́драй руко́й;

на́ руку на руку́; падыхо́дзіць;

не рука́ (кому) не падыхо́дзіць (каму);

по рука́м! па рука́х!;

говори́ть по́д руку гавары́ць пад руку́;

под руко́й (находи́ться) пад руко́й (знахо́дзіцца);

не с руки́ (кому) не з рукі́ (каму);

рука́ми и нога́ми рука́мі і нага́мі;

ру́ки не дохо́дят ру́кі не дахо́дзяць;

ру́ки опусти́лись (у кого) ру́кі апусці́ліся (у каго);

рука́ не поднима́ется (у кого) рука́ не падыма́ецца (у каго);

руко́й не доста́ть руко́й не даста́ць, фі́гай но́са не даста́ць;

запусти́ть ру́ку (во что) запусці́ць руку́ (у што);

иска́ть (чьей) руки́ прасі́ць (чыёй) рукі́;

лиза́ть ру́ки (кому) ліза́ць ру́кі (каму);

лома́ть ру́ки лама́ць ру́кі;

мара́ть (па́чкать) ру́ки пэ́цкаць ру́кі;

наложи́ть ру́ку (на что) налажы́ць руку́ (на што);

наложи́ть на себя́ ру́ки налажы́ць на сябе́ ру́кі;

обагри́ть ру́ки кро́вью (в крови́) запля́міць ру́кі крывёй;

опусти́ть ру́ки апусці́ць ру́кі;

подня́ть ру́ку (на кого) узня́ць руку́ (на каго);

предложи́ть ру́ку (и се́рдце) (кому) прапанава́ць руку́ (і сэ́рца) (каму);

приложи́ть ру́ку (к чему) прыкла́сці руку́ (да чаго);

умы́ть ру́ки умы́ць ру́кі;

развяза́ть ру́ки развяза́ць ру́кі;

дать во́лю рука́м даць во́лю рука́м;

махну́ть руко́й (на кого, на что) махну́ць руко́й (на каго, на што);

как без рук як без рук;

брать (взять) себя́ в ру́ки браць (узя́ць) сябе́ ў ру́кі;

нельзя́ в ру́ки взять не́льга ў ру́кі ўзяць;

плыть в ру́ки плы́сці (плыць) у ру́кі;

попа́сть в ру́ки тра́піць у ру́кі;

держа́ть (кого) в рука́х трыма́ць (каго) у рука́х;

вали́ться из рук валі́цца з рук;

вы́пустить из рук вы́пусціць з рук;

вы́дать на́ руки (что, кому) вы́даць на ру́кі (што, каму);

отда́ть на́ руки (кому) адда́ць на ру́кі (пад апе́ку) (каму);

носи́ть на рука́х (кого) насі́ць на рука́х (каго);

бить по рука́м біць па рука́х;

попа́сться по́д руку (кому) тра́піць пад руку́ (каму);

в одни́ ру́ки у адны́ ру́кі;

в на́ших (ва́ших, их и т. д.) рука́х у на́шых (ва́шых, іх і гэ́так дале́й) рука́х;

из рук вон пло́хо ве́льмі дрэ́нна;

из вторы́х рук з другі́х рук;

из рук в ру́ки з рук у ру́кі;

ско́рый на́ руку ско́ры на руку́;

на рука́х (чьих) умере́ть на рука́х (чыіх) паме́рці;

не знать, куда́ ру́ки деть не ве́даць, куды́ ру́кі дзець;

по рука́м ходи́ть па рука́х хадзі́ць;

с рук доло́й з рук дало́ў;

лишь бы с рук абы́ з рук;

с рук продава́ть з рук прадава́ць;

с рук сбыть (спусти́ть) з рук збыць (спусці́ць);

с рук сойти́ дарма́ прайсці́;

с рука́ми оторва́ть з рука́мі адарва́ць;

де́ло (рабо́та) гори́т в рука́х (у кого) рабо́та гары́ць у рука́х (у каго);

де́ло рук (чьих) яго́ (іх) рабо́та;

и кни́ги в ру́ки (кому) і кні́гі ў ру́кі (каму);

и ка́рты в ру́ки (кому) і ка́рты ў ру́кі (каму);

ма́стер на все ру́ки ма́йстар на ўсе ру́кі;

обе́ими рука́ми подписа́ться (под чем) абе́дзвюма рука́мі падпіса́цца (пад чым);

обе́ими рука́ми ухвати́ться абе́дзвюма рука́мі ўхапі́цца;

оху́лки на́ руку не класть (не положи́ть) не схі́біць;

положа́ ру́ку на́ сердце шчы́ра ка́жучы;

прибра́ть во́жжи к рука́м узя́ць ле́йцы ў ру́кі;

свобо́да рук во́ля рук;

сложа́ ру́ки сиде́ть скла́ўшы ру́кі сядзе́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

игра́ть несов.

1. гуля́ць;

де́ти игра́ли в саду́ дзе́ці гуля́лі ў са́дзе;

игра́ть в футбо́л гуля́ць у футбо́л;

игра́ть в пря́тки гуля́ць у хо́ванкі;

игра́ть в ка́рты гуля́ць у ка́рты;

2. (на музыкальном инструменте) ігра́ць;

игра́ть вальс ігра́ць вальс;

игра́ть на скри́пке ігра́ць на скры́пцы;

игра́ть в две (в четы́ре) руки́ ігра́ць у дзве (у чаты́ры) рукі́;

3. (обращаться с каким-л. предметом как с игрушкой) гуля́ць (з чым); забаўля́цца (з чым);

игра́ть ве́ером гуля́ць (забаўля́цца) з ве́ерам;

игра́ть цепо́чкой гуля́ць (забаўля́цца) з ланцужко́м;

4. (обращаться с чем-л. легкомысленно, несерьёзно) жартава́ць;

игра́ть с огнём жартава́ць з агнём;

5. (на сцене) ігра́ць;

игра́ть пье́су ігра́ць п’е́су;

игра́ть роль ігра́ць ро́лю;

6. (притворяться) гуля́ць (у што), выдава́ць сябе́ за…, стро́іць з сябе́ (каго);

игра́ть в великоду́шие гуля́ць у велікаду́шнасць;

7. перен., в разн. знач. ігра́ць;

игра́ть людьми́ ігра́ць людзьмі́;

игра́ть на не́рвах ігра́ць на не́рвах;

8. (сверкать, переливаться) гуля́ць, пераліва́цца, зіхаце́ць;

со́лнце игра́ет на пове́рхности воды́ со́нца гуля́е (пераліва́ецца) на паве́рхні вады́;

брилья́нт хорошо́ игра́ет брылья́нт зіхаці́ць (пераліва́ецца);

9. (пениться) пе́ніцца, іскры́цца;

вино́ игра́ет віно́ пе́ніцца, іскры́цца;

10. (о чувствах) гуля́ць, бурлі́ць;

улы́бка игра́ла на его́ лице́ усме́шка гуля́ла на яго́ тва́ры;

игра́ть большу́ю, опа́сную игру́ гуля́ць у вялі́кую, небяспе́чную гульню́;

игра́ть пе́рвую скри́пку ігра́ць пе́ршую скры́пку;

игра́ть коме́дию стро́іць каме́дыю;

игра́ть глаза́ми падмі́ргваць;

игра́ть слова́ми забаўля́цца сло́вамі;

игра́ть на би́рже гуля́ць на бі́ржы;

игра́ть на́ руку ігра́ць на руку́;

игра́ть пе́сни обл. спява́ць;

игра́ть сва́дьбу обл. спраўля́ць (гуля́ць) вясе́лле;

игра́ть в зага́дки гуля́ць у зага́дкі;

игра́ть в ку́клы гуля́ць у ля́лькі;

игра́ть свое́й жи́знью рызыкава́ць сваі́м жыццём;

игра́ть все́ми цвета́ми (ра́дуги) зіхаце́ць (пераліва́цца) усі́мі ко́лерамі (вясёлкі);

кровь игра́ет кроў бурлі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дать сов., в разн. знач. даць; (неоднократно) разг. падава́ць; надава́ць;

дать де́ньги даць гро́шы;

дать пре́мию даць прэ́мію;

по ви́ду ей нельзя́ дать бо́льше тридцати́ на вы́гляд ёй не́льга даць больш за тры́ццаць гадо́ў;

дать в зу́бы прост., груб. даць у зу́бы;

дать конце́рт даць канцэ́рт;

дать статью́ в за́втрашнем но́мере газе́ты даць арты́кул у за́ўтрашнім ну́мары газе́ты;

дать о́браз рабо́чего даць во́браз рабо́чага;

дать отве́т даць адка́з;

дать кля́тву даць кля́тву;

дать звоно́к даць звано́к;

стена́ дала́ тре́щину сцяна́ дала́ трэ́шчыну;

дать кварти́ру даць кватэ́ру;

дать сло́во даць сло́ва;

сад дал большо́й дохо́д сад даў вялі́кі дахо́д;

дать зва́ние даць зва́нне;

дать пода́рок даць гасці́нца;

дать ток даць ток;

дать во́ду даць ваду́;

я тебе́ дам разг. я табе́ дам;

дать знать даць знаць, даць га́сла;

дать доро́гу (кому) даць даро́гу (каму);

не дать в оби́ду не даць у кры́ўду;

дать отбо́й даць адбо́й;

дать ве́ру (чему) даць ве́ры (чаму);

дать во́лю (кому, чему) даць во́лю (каму, чаму);

дать во́лю рука́м даць во́лю рука́м;

дать вы́ход (чему) даць вы́хад (чаму);

дать себя́ знать даць сябе́ адчу́ць, да́цца ў зна́кі;

дать о себе́ знать даць аб сабе́ знаць;

дать поня́ть даць зразуме́ць;

дать крю́ку даць кру́гу;

дать ма́ху даць ма́ху;

дать нача́ло (чему) даць пача́так (чаму);

дать поня́тие даць паня́цце;

дать представле́ние даць уяўле́нне;

дать себе́ труд патурбава́цца, паклапаці́цца, пару́піцца, падба́ць;

дать стрекача́, дать тя́гу даць ця́гу, даць драпака́ (дра́ла);

дать уро́к даць уро́к;

до́рого бы дал до́рага б даў;

как пить дать як піць даць;

не дать спу́ску не даць спу́ску;

не дай бог не дай бо́жа, барані́ (крый) бо́жа;

дай бог дай бог (бо́жа);

дай бо́же на́шему теля́ти во́лка пойма́ти посл. дай бо́жа на́шаму цяля́ці во́ўка спайма́ці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

идти́ несов.

1. ісці́;

2. (ехать) ісці́, е́хаць;

маши́на идёт машы́на ідзе́ (е́дзе);

3. (двигаться по воде) ісці́; плы́сці, плыць;

лёд идёт лёд ідзе́ (плыве́);

4. (сдвигаться с места) разг. ісці́, пасо́ўвацца;

сунду́к тяжёл и не идёт с ме́ста ку́фар ця́жкі і не ідзе́ з ме́сца;

5. (устремляться на приманку) бра́цца;

о́кунь хорошо́ идёт на червяка́ аку́нь до́бра бярэ́цца на чарвяка́;

6. (протекать во времени, проходить) ісці́, міна́ць;

шли дни ішлі́ (міна́лі) дні;

7. (вдвигаться внутрь, приходиться впору) ле́зці;

сапо́г не идёт на́ ногу бот не ле́зе на нагу́;

8. (тянуться — о горах, лесе и т. п.) ісці́, цягну́цца;

9. (падать, литься) ісці́;

снег идёт снег ідзе́;

вода́ идёт вада́ ідзе́;

10. (быть подходящим) разг. пасава́ць, падыхо́дзіць; (быть к лицу) быць да твару́; (иметь отношение) даты́чыцца, мець дачыне́нне;

зелёное не идёт к голубо́му зялёнае не пасу́е (не падыхо́дзіць) да блакі́тнага;

ей очень идёт кра́сный цвет ёй ве́льмі да тва́ру чырво́ны ко́лер;

э́то не идёт к де́лу гэ́та не даты́чыцца (не ма́е дачыне́ння) да спра́вы;

11. (принимать какое-л. течение) ісці́, бра́цца; (клониться) хілі́цца;

де́ло идёт к сва́дьбе спра́ва ідзе́ да вясе́лля;

пого́да шла на мете́ль бра́лася на мяце́ліцу;

идти́ на у́быль ісці́ на змяншэ́нне (на спад);

идти́ ко дну ісці́ на дно;

идти́ впрок ісці́ на кары́сць;

не идёт с ума́ не выхо́дзіць з галавы́;

не идёт на ум не ідзе́ (не ле́зе) у галаву́;

идти́ в сравне́ние ісці́ ў параўна́нне;

речь, вопро́с, дело́ идёт о… гаво́рка, пыта́нне, спра́ва ідзе́ аб (пра)…;

сон не идёт сон не ідзе́ (не бярэ́);

куда́ ни шло! ≅ дзе маё (на́ша) не прапада́ла;

идёт! до́бра!, зго́да!, няха́й так!;

де́ло идёт хорошо́ спра́ва ідзе́ до́бра;

идти́ на что ісці́ на што;

идёт, как коро́ве седло́ погов. падыхо́дзіць, як каро́ве сядло́;

всё идёт прекра́сно усё ідзе́ цудо́ўна;

голова́ идёт кру́гом галава́ кру́ціцца;

идти́ на у́дочку ісці́ на ву́дачку, паддава́цца падма́ну;

идти́ на попя́тный ісці́ (адступа́ць) наза́д.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нога́ нага́, -гі́ ж.;

вверх нога́ми дагары́ нага́мі;

быть на коро́ткой ноге́ с ке́м-л. быць у блі́зкіх адно́сінах з кім-не́будзь;

ни ного́й ко мне! ні наго́й да мяне́!;

идти́ (нога́) в но́гу ісці́ (нага́) ў нагу́;

сби́ться с ног збі́цца з ног;

дать но́гу воен. даць нагу́;

стать на́ ноги стаць на но́гі;

стоя́ть на нога́х стаяць на нага́х;

на нога́х не стои́т на нага́х не стаі́ць;

встать с ле́вой ноги́ уста́ць з ле́вай нагі́;

на широ́кую но́гу раско́шна;

поста́вить на́ ноги паста́віць на но́гі;

на нога́х на нага́х;

идти́ нога́ за́ ногу ісці́ нага́ за нагу́;

едва́ но́ги но́сят ле́дзьве но́гі но́сяць;

одно́й ного́й в моги́ле адно́й наго́й у магі́ле;

кла́няться в но́ги кла́няцца ў но́гі;

валя́ться в нога́х кача́цца ў нага́х;

в нога́х у нага́х;

чего́ моя́ нога́ хо́чет чаго́ мая́ нага́ хо́ча;

без за́дних ног без за́дніх но́г;

подня́ть на́ ноги падня́ць (узня́ць) на но́гі;

под нога́ми пад нага́мі;

ноги́ не бу́дет нагі́ не бу́дзе;

но́ги унести́ уцячы́;

ног под собо́й не слы́шать ног пад сабо́й не чуць;

протяну́ть но́ги вы́цягнуць но́гі;

но́ги подкоси́лись но́гі падкасі́ліся;

наступи́ть на́ ногу наступі́ць на нагу́;

во́лка но́ги ко́рмят посл. во́ўка но́гі ко́рмяць;

с ног до головы́ з но́г да галавы́;

с рука́ми и нога́ми з рука́мі і нага́мі;

со всех но́г з усі́х но́г;

быть у чьи́х-л. ног уст. быць каля́ чыі́х-не́будзь ног;

подста́вить но́гу падста́віць нагу́;

поста́вить с ног на́ голову паста́віць з ног на галаву́;

и рука́ми, и нога́ми і рука́мі, і нага́мі;

как соба́ке пя́тая нога́ як саба́ку пя́тая нага́;

одна́ нога́ здесь, друга́я — там адна́ нага́ тут, друга́я — там;

чёрт но́гу сло́мит чорт нагу́ зло́міць;

отку́да но́ги взяли́сь адку́ль но́гі ўзялі́ся;

теря́ть по́чву под нога́ми губля́ць гле́бу пад нага́мі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)