Брэ́та ’палотнішча’ (Шпіл.). Укр. бри́та ’тс’. Запазычанне з польск. bryta, breta ’шырыня матэрыі’ (Spódnica we trzy bryty), а гэта з ням. Breite ’шырыня’. Гл. Варш. сл., 1, 216; Брукнер, 43; Шалудзька, Нім., 22. Параўн. брэт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бэ́мбаль ’пухір’ (Жд.), бэ́мблі ’пухіры’ (Сцяц.). Запазычанне з польск. bębel, bąbel ’тс’ (а гэта да слав. экспрэсіўнай асновы *bǫb‑ ’пухір і да т. п.’; гл. Бернекер, 78; Фасмер, 1, 226, пад бублик; Слаўскі, 1, 29).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́рвань ’лой, які вытапліваецца з сала марскіх жывёлін’ (БРС, КТС). Запазычанне з рус. ворвань ’тс’ (Шанскі, 1, В, 163), дзе яно са ст.-швед. narhval, швед., дац. narval, ст.-ісл. náhrvalr ’кіт’ (Фасмер, 1, 351).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́піндырыць ’выставіць напаказ, убраўшы пышна; выгаварыць’ (Нас.). Запазычанне з польск. wypindrować ’дзіўна адзецца’. Параўн. польск. pinda ’франціха’. Магчыма, сюды ж чэш. дыял. pinda ’стары паношаны гальштук’. Брукнер (414) супастаўляе з прыпевам pindu‑ryndu. Далей няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Выслане́ц ’ганец; той, каго паслалі за якой-небудзь справай’ (Нас.), высла́нец ’ссыльны’ (Касп.). Рус. пск. выслане́ц ’ссыльны’. У першым значэнні запазычанне з польск. wysłaniec ’пасол, дэлегат; ганец’, у другім — дэрыват да выслаць з суф. ‑ец.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́сла ’паведамленне, сігнал’ (Сл. паўн.-зах.). Ст.-бел. га́сло (гл. Булыка, Запазыч.) ’дэвіз, лозунг, пароль’. Укр. га́сло, рус. (старое) га́сло. Запазычанне з польск. hasło. Фасмер, 1, 396; Булыка, Запазыч., 80; Брукнер, 168; Слаўскі, 1, 410.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Геро́й ’герой’ (БРС). Рус. геро́й, укр. геро́й. Паводле Фасмера (1, 403), запазычанне з франц. héros (< лац. < грэч.). Шанскі (1, Г, 62) мяркуе, што крыніцай запазычання з’яўляецца ням. ці франц. мова. Параўн. яшчэ Рудніцкі, 1, 607.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гле́ба ’глеба’ (БРС, Касп., Шат.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. gleba ’тс’ (вядомае з XVIII ст.), якое паходзіць з лац. gleba (дакладней, з с.-лац.). Гл. Кюнэ, Poln., 57; Бернекер, 1, 301; Брукнер, 141.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гнэ́мбіць ’біць, таўчы, караць’ (зэльв., Сцяц.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. gnębić ’тс’ (ст.-польск. gnąbić; аб паходжанні польск. слова падрабязна Слаўскі, 1, 300-301). Параўн. ст.-бел. гнембити ’прыгнятаць’ (< польск.; Булыка, Запазыч., 83).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гімн ’гімн’ (БРС). Рус. гимн, укр. гімн. Магчыма, запазычанне праз польск. мову з лац. hymnus (< грэч.), грэч. ὕμνος. Гл. Фасмер, 1, 407; падрабязна Шанскі, 1, Г, 73. Параўн. ст.-бел. гимнъ ’тс’ (Булыка, Запазыч., 82).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)