каменда́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Начальнік войск крэпасці або ўмацаванага раёна. Камендант крэпасці.
2. Вайсковы начальнік, які наглядае за дысцыплінай, парадкам і правільным нясеннем службы ў гарнізоне. Камендант горада. Камендант гарнізона.
3. На шляхах зносін — асоба, якая наглядае за парадкам перамяшчэння войск, ваеннаслужачых і вайсковых грузаў. Ваенны камендант.
4. Асоба, адказная за ахову і гаспадарку якога‑н. грамадскага будынка. Камендант інтэрната. Камендант вучэбнага корпуса.
[Фр. commandant.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лака́за ’неахайная асоба, якая мыючы залівае дол у хаце’, лаказіць ’наліваць у хаце, рабіць макрату, бруд’ (КЭС, лаг.). Да літ. lakäzaris ’гарэза, свавольнік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мы́рма ’нелюдзень, сугней’, ’маўчун’ (клец., Нар. лекс.; капыл., Жыв. сл.), капыл. ’злосная асоба’ (Нар. словатв.). У выніку перастаноўкі мр > рм з мымра (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апяку́н, апекуна, м.
1. Асоба, якой даручана апека, апякунства. Прызначыць апекуна.
2. перан. Той, хто ахоўвае, абараняе каго‑, што‑н. [Варакса:] — А ты, Міхал, добранькім апекуном выступіў. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лахаму́дра, лахамудрына, лахамудрашча ’неакуратная асоба’, (іранічна) ’разумнік, хітрэц’, лахамудрыць ’паказваць сябе вельмі разумным’ (Юрч. Вытв.). У выніку кантамінацыі ўтворана ад лахудра і мудры (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пратагані́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Акцёр у старажытнагрэчаскім тэатры, які выконваў галоўныя ролі ў трагедыі ці камедыі.
2. Галоўная дзеючая асоба ў мастацкім творы, пераважна ў драме.
[Грэч. protagonistes ад protos — першы і agonizomai — спаборнічаю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
афіцэ́р, ‑а, м.
Асоба каманднага саставу арміі і флоту, якая мае воінскае званне ад малодшага лейтэнанта да палкоўніка ўключна. Старшы афіцэр. Малодшы афіцэр. Афіцэр генеральнага штаба. Званне афіцэра.
[Ням. Offizier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касі́р, ‑а, м.
Службовая асоба, якая распараджаецца касай, прымае і выдае грошы, прадае білеты і пад. Касір выдаваў рабочым авансы і рыхтаваўся да разрахункаў у канцы месяца. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэпане́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Тое, што і дэпазітар.
2. Асоба, якой належыць грашовая сума, не выплачаная прадпрыемствам або ўстановай па якой‑н. прычыне ва ўстаноўлены тэрмін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адка́зчык, ‑а, м.
1. Асоба, якой прад’яўлены судовы іск. Справа ў судзе разглядаецца пры ўдзеле істца і адказчыка.
2. Разм. Той, хто нясе адказнасць, адказвае за што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)