Нагля́дчык ’чалавек, які за кім-, чым-н. наглядае’ (ТСБМ). Пры зафіксаваным яшчэ ў Насовіча дзеяслове нагляда́ць ’сачыць, назіраць’ дапушчэнне калькавання рус. надсмотрщик (Баханькоў, Весці АН БССР, 1981, 1, 116) мае неабавязковы характар, паколькі словаўтваральны тып, прадстаўлены назоўнікамі тыпу адга́дчык, прадуктыўны ў літаратурнай мове і адзначаны ў гаворках (Сцяцко, Афікс. наз., 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпла́ч ’галашэнне па нябожчыку’ (віл., Жыв. сл.). Рус. прыпла́чка ’абрадавы вясельны плач’. Утварэнне ад *прыплакваць < плакаць з суф. ‑jь; аб суфіксацыі гл. Карскі 2-3, 23. Параўн. таксама рус. дыял. припла́кивать ’выконваць абрадавыя песні-галашэнні (на вяселлях, пахаваннях), галасіць’, укр. припла́кувати ’плакаць над кім-, чым-небудзь, аплакваць’, припла́кування ’плач, галашэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
улада́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак.
1. Правіць краінай, дзяржавай, быць уладаром, мець уладу на кім-, чым-н.
У. над прыродай.
2. перан. Панаваць, займаць пануючае становішча.
На дварэ ўладарыць восень.
|| наз. улада́ранне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цура́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак., каго-чаго.
1. Пазбягаць каго-, чаго-н.; ухіляцца ад адносін з кім-н. або выканання чаго-н.
Ц. блізкіх.
Ц. работы.
2. Адракацца ад каго-, чаго-н.
Ц. бацькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
свары́цца, свару́ся, сва́рышся, сва́рыцца; незак.
1. Распачынаць сварку, лаяцца з кім-н.
Сварацца жанчыны каля студні.
2. Крычаць на каго-н., лаяць за што-н.
На мужа сварылася жонка.
|| зак. пасвары́цца, -вару́ся, -ва́рышся, -ва́рыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сквіта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што (разм.).
1. Разлічыцца з кім-н., аддаць пазычанае.
С. даўгі.
2. У спорце: зрабіць лік аднолькавым; адыграцца.
С. мяч, шайбу (забіць мяч, шайбу) у адказ.
С. лік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
міры́ць, міру́, мі́рыш, мі́рыць; незак., каго-што.
Наладжваць мірныя адносіны паміж кім-, чым-н.
М. суседзяў.
М. варожыя бакі.
|| зак. паміры́ць, -міру́, -мі́рыш, -мі́рыць і прыміры́ць, -міру́, -мі́рыш, -мі́рыць; -мі́раны; наз. прымірэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напала́м, прысл.
1. На дзве роўныя часткі, надвае.
Падзяліць маёмасць н.
2. У роўнай долі з кім-н.
Наймаць кватэру н. з сяброўкай.
3. Напалавіну, у сумесі з чым-н.
Ялавічына н. са свінінай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасле́даваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; зак.
1. каго (што). Гнацца за кім-н., каб дагнаць, знішчыць.
П. звера.
П. ворага.
2. каго-што. Учыняць ганенні, прыгнятаць.
П. перадавых дзеячаў культуры.
|| наз. прасле́даванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даве́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.
1. Звесткі аб чым-н., атрыманыя кім-н. пасля пошукаў, запытання.
Звярнуцца па даведку.
Атрымаць даведку.
2. Дакумент з такімі звесткамі.
Д. з месца працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)