заткну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.
1. чым. Шчыльна закрыць (адтуліну).
З. бутэльку коркам.
З. вушы.
2. за што. Засунуць які-н. прадмет за што-н., куды-н.
З. сякеру за пояс.
◊
Заткнуць за пояс каго (што) (разм.) — перасягнуць каго-н. у чым-н.
|| незак. затыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узагна́ць, узганю́, узго́ніш, узго́ніць; узагна́ў, -на́ла; узгані́; узагна́ны; зак.
1. каго-што. Прымусіць узысці куды-н.; загнаць на што-н.
У. ката на дрэва.
У. машыну на платформу.
2. каго. Прымусіць падняцца адкуль-н., змяніць становішча; успудзіць (разм.).
У. чараду птушак.
3. што на што. Насадзіць.
У. абручы на бочку.
|| незак. узганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паспе́ць², -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.
Зрабіць што-н., прыбыць куды-н. своечасова, у тэрмін.
П. усё прыгатаваць да прыходу гасцей.
П. на цягнік.
◊
Не паспеў (што-н. зрабіць), як... — ледзь было што-н. зроблена, ледзь адбылося што-н., як наступіла іншае.
Не паспеў я азірнуцца, як яны ўжо і паехалі.
|| незак. паспява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перанасі́ць, -нашу́, -но́сіш, -но́сіць; -но́шаны; зак.
1. каго-што і чаго. Перанесці, аднесці куды-н. за некалькі прыёмаў.
П. цэглу пад павець.
Колькі ён грыбоў за лета і восень перанасіў.
2. што. Знасіць вялікую колькасць чаго-н. (адзення, абутку).
3. каго (што). Пра цяжарных: пранасіць дзіця больш за належны тэрмін.
|| незак. перано́шваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прылічы́ць, -ічу́, -ічыш, -ічыць; -ічаны; зак.
1. каго-што. Дадаць пры падліку.
П. працэнты да капіталу.
2. каго (што). Назначыць куды-н. для адбывання службы (спец.).
П. навабранцаў да воінскай часці.
3. каго-што. Аднесці да ліку каго-, чаго-н.
П. да выдатных даследчыкаў.
|| незак. прылі́чваць, -аю, -аеш, -ае і прыліча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
электро́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
1. Праваднік, пры дапамозе якога частка электрычнага ланцуга, што ўтвараецца правадамі, злучаецца з часткай ланцуга, што праходзіць у неметалічным асяроддзі (вадкасці, газе і інш.).
Дадатны э. (анод). Адмоўны э. (катод).
2. Элемент канструкцыі, па якім куды-н. падводзіцца электрычны ток.
Зварачны э.
|| прым. электро́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ссы́паць, -плю, -плеш, -пле; ссып; -паны; зак., што.
1. Насыпаць або ўсыпаць куды-н.
С. бульбу ў склеп.
2. Скінуць уніз, прымусіць упасці (што-н. дробнае, сыпкае).
С. зерне з бункера ў машыну.
|| незак. ссыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. ссыпа́нне, -я, н. і ссы́пка, -і, ДМ -пцы, ж.
|| прым. ссыпны́, -а́я, -о́е.
С. пункт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грузі́цца, гружуся, грузішся, грузіцца; незак.
1. Прымаць, забіраць груз; нагружацца. Параход грузіцца.
2. Садзіцца куды‑н., на што‑н. разам са сваім грузам. Войска пачало грузіцца ў эшалон.
3. Зал. да грузіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даці́снуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Разм. Ціснучыся, праціскаючыся, дабрацца да каго‑н., да якога‑н. месца. Толькі [Гарбуз] даціснуўся да .. [дзвярэй], пацягнуў за клямку, як зараз нехта закрычаў: — Куды не ў чаргу прэшся. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закі́нуцца, ‑нецца; зак.
1. Заляцець, упасці за што‑н. Мяч закінуўся за плот.
2. Разм. Згубіцца, заваліўшыся куды‑н., за што‑н. Ключ недзе закінуўся.
3. Адкінуцца (назад, убок). Галава закінулася назад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)