Ме́лін, мёлін ’млён у жорнах’ (Нік. Очерки; Касп.; талач., Шатал.). Балтызм. Параўн. лат. miļetis, літ. milinỹs ’тс’ (Блесе, SB, 5, 15; Вяржбоўскі, 498–500; Лаўчутэ, Балтызмы, 55).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́са́ка ’сукравіца’, ’гной раны’, ’юшка (з носа)’ (Нас., Касп.). Відаць, балтызм. Параўн. літ. mū̃šis ’рана’, mūsaĩ ’цвіль’. З апошняга польск. беласт. musy ’асадак, адстой’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 81).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Мырча́ць, мырчяты ’імжэць (аб дажджы)’ (Клім.). Найбольш блізкім адпаведнікам з’яўляецца паўн.-рус. моро‑ чить ’станавіцца хмурным’, перм. ’імжэць’. Да морак (гл.). Параўн. таксама літ. mėrkėti ’мокнуць, намакаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мырызянка ’жыжка ад паліваемага вадой гною, змешчанага ў старым рэшаце’ (Нік. Очерки). Няясна. Відаць, генетычна звязана з літ. bliurzė ’жыжка’. На кансанантызм, магчыма, уплывала лексема мурза (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Набанды́жыць ’напіхаць, наладаваць’ (ТС), параўн. укр. набендюжитися ’надуцца’. Да экспрэсіўнага бандыжыць, што можа ўзыходзіць да ба́ндыш ’калун, сякера’ (гл.) або да літ. banda ’статак, гурт’ ці пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нэ́г̌ер ’негр’ (гродз., Сл. ПЗБ). Запазычанне беларуска-літоўскай кантактнай зоны: фанетычны воблік слова дапускае ўплыў на зыходную форму негр (гл.) літ. negras ’тс’ і negeras ’нядобры, дрэнны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пашу́піцца ’пашанцаваць, удацца’ (Чач.). Да na- і шу́піць ’разумець’, зшу́піць ’скеміць’, шу́пкі ’кемлівы’, якія Насовіч (719) генетычна супастаўляе з літ. spbti ’паспяваць’, лац. sapere ’быць памяркоўным, разумным’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пашыпа́ ’ігліца’ (іван., Сл. Брэс.). Да па‑ і шына (шыпʼё, шыпуль), роднаснымі да якога будуць літ. šiupės ’дробныя кавалачкі’, šiupeti крышыцца’. Параўн. таксама палес. шыпоті ’шыпулька, ігліца*
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перабі́ўка ’тонкая перагародка ў жылым памяшканні’ (Жд. 1). Паводле Чэкмана (Baltistica 8 (2), 149), адлюстроўвае ўплыў літ. pérmušti ’перагарадзіць’ (< mùšti ’біць, дзяліць’), што няпэўна. Параўн. перабойка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыню́шчыцца ’сцішыцца’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Верагодна, прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне з лагічным пашырэннем значэння да ню́шчыць ’муркаць’ (гл.), якое Грынавяцкене (там жа) лічыць запазычаннем з літ. niáukšė̃ti ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)