шчаці́нне, -я, н., зб.

1. Жорсткая прамая шэрсць у некаторых жывёл.

Чорнае ш. дзіка.

2. Кароткія жорсткія валасы на няголеным твары (разм.).

Ш. пакрыла твар.

3. Жорсткая валасяная частка шчоткі, пэндзля і пад.

|| памянш. шчаці́нка, -і, ДМ -нцы, ж., зб.

|| прым. шчаці́нны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́стрыгчы, ‑стрыгу, ‑стрыжаш, ‑стрыжэ; зак., што.

Зрэзаць нажніцамі, машынкай якую‑н. частку валасоў, шэрсці і пад. Выстрыгчы пасму валасоў. // Зрэзаць валасы, шэрсць і пад. з чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

замакрэ́ць, ‑эе; зак.

Разм. Злёгку змокнуць, памакрэць. Шэрсць на тураўцовым сівым кані замакрэла, закучаравілася ад поту. Мележ. Замакрэлі ад поту Сцяпанавы лапаткі пад старэнькай залапленай гімнасцёркай. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

астры́гчы, астрыгу, астрыжэш, астрыжэ; астрыжом, астрыжаце, астрыгуць; каго-што.

Зрэзаць валасы, шэрсць, ногці каму‑н. нажніцамі, машынкай. Ён стаў насіць галіфэ і валасы астрыг. Чорны. Голай аўцы не астрыжэш. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падлаўчы́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Разм. Злаўчыўшыся, зрабіць што‑н. Авечкі спуджана кідаліся з кутка ў куток, гэтую ж, з белай плямкай на лобе, стары падлаўчыўся схапіць за шэрсць. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

худзі́на, ‑ы, ж.

Тое, што і худзізна (у 1 знач.). З-пад скуры [каня] выразна вытыркалі рабрыны, аж іх можна было пералічыць, і чорная шэрсць на іх парудзела ад худзіны. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скалма́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад скалмаціць.

2. у знач. прым. Раскудлачаны, непрычэсаны (пра валасы, шэрсць і пад.). Сымон быў без шапкі, з скалмачанымі валасамі, у парванай вопратцы. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вало́ссе, ‑я, н., зб.

1. Шэрсць, волас жывёлы. Хлапчанё сядзела на мураўцы каля прызбы сваёй хаты і старанна разблытвала доўгае конскае валоссе. Кулакоўскі.

2. Разм. Валасы. На няголеным твары.. [Піліпоўскага] выбівалася рыжаватае валоссе. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

поўсць, ‑і, ж.

Шэрсць; падшэрстак. Ён [мядзведзь] бакі свае трэ, Сваю футру і поўсць, А мурашкі цярэбяць, Сякуць і сякуць. Бядуля. Потым [Галя і Света] падышлі да клеткі Бялянкі і наскублі ў трускі дзве жмені поўсці. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Баранкі, барашкі ’кучаравыя воблакі’ (Інстр. I), бара́нчыкі (БРС). Параўн. укр. баранці́ ’лёгкія хмаркі’, польск. baranki, чэш. beránky ’тс’. Метафарычнае ўжыванне адной з форм слова бара́н1. Першапачаткова ’кучаравыя хмаркі’ (нагадваюць шэрсць барана).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)