вы́калаць, -лю, -леш, -ле; -лі; -латы і -ланы; зак., што.

1. Праткнуць чым-н. вострым.

В. вока.

2. Зрабіць узор, малюнак і пад., праколваючы чым-н. вострым.

В. татуіроўку.

3. Высечы з сярэдзіны чаго-н. вострым.

В. кусок лёду.

◊

Хоць вока выкалі — вельмі цёмна.

|| незак. выко́лваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Трафарэ́т ‘шаблон, узор’ (ТСБМ), трафарэ́тка ‘тс’ (ТСБМ, Ласт.). У аснове слоў запазычанае італ. traforetto ад traforare ‘свідраваць, праколваць’ (ЕСУМ, 5, 624).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́трыца, -ы, мн. -ы, -рыц, ж. (спец.).

1. Увагнутая частка друкарскай формы, у якой атрымліваюць шрыфты.

Свінцовая м.

Пластмасавая м.

2. У матэматыцы: сістэма якіх-н. элементаў, размешчаных у выглядзе прамавугольнай табліцы.

3. Узор, штамп, форма ў серыйнай вытворчасці аб’ектаў мастацтва і тэхнікі.

|| прым. ма́трычны, -ая, -ае.

М. прэс.

М. цэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

меа́ндр, ‑а і ‑у, м.

Спец.

1. ‑а. Звіліна, лука ў цячэнні ракі, характэрная для раўнінных рэк.

2. ‑у. У мастацтве — геаметрычны арнамент, узор у выглядзе выгнутых ліній або палос.

[Ад назвы звілістай ракі Меандр у Малой Азіі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апліка́цыя, ‑і, ж.

1. Спосаб стварэння арнаменту, мастацкага ўзору або малюнка шляхам наклейвання (нашыўкі) на што‑н. кавалачкаў рознакаляровай матэрыі, паперы і пад.

2. Арнамент, узор, малюнак, створаны такім чынам.

[Ад лац. applicatio — прыкладванне, наклейванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гравиро́вка ж.

1. (действие) гравірава́нне, -ння ср., гравіро́ўка, -кі ж.;

2. (рисунок, узор) гравіро́ўка, -кі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Прычэ́лле 1 ’прыпынак, прытулак’, ’нязначная прычына, повад’ (Юрч. Сін.), ’прылік’: ён так работая — абы для прычэлля (Мат. Гом.). Гл. наступнае слова; магчыма, перанос значэння ’узор’ — ’прылік’. Няясна.

◎ Прычэ́лле 2 ’вышыўка, узор’ (Мат. Гом.). Рус. дыял. причелье ’налобная частка жаночага галаўнога ўбору, вышытая бісерам, гарусам, шоўкам’, ’аздабленне на пярэдняй частцы жаночага галаўнога ўбору’, причілок ’тс’, укр. причільник ’налобная частка галаўнога ўбору замужняй жанчыны’. Да чало (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Лашчаі́на ’месца, дзе раней цякла рака’, ’рэчышча’ (Сцяшк.), лун. лошчавіна ’старое рэчышча’ (Шатал.). Утворана ад лашчьіна (лажчына) (гл.) і суф. ‑(а)іна на узор ручаіна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выкрута́сісты разг. вы́чурный, зате́йливый, замыслова́тый, причу́дливый;

в. ўзор — вы́чурный (зате́йливый, замыслова́тый, причу́дливый) узо́р;

~тае сло́ва — вы́чурное (замыслова́тое) сло́во

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́вязаць, ‑вяжу, ‑вяжаш, ‑вяжа; зак., што.

1. Сплесці што‑н. пры дапамозе кручка, спіц. Вывязаць настольнік. Вывязаць узор.

2. Разм. Старанна завязаць. [Юрка] памог Цімку адзецца, вывязаў яму гальштук і пацягнуў да дзвярэй. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)