Verbum

усе... (а таксама уся...).

Першая частка складаных слоў у знач.: які ахоплівае ўсіх, распаўсюджваецца на ўсіх; абазначае паўнату якасці, выражаную другой часткай слова, адпавядае па знач. займенніку «увесь» («уся»), «усе», напр.: усеагульны, усебаковы, усенародны.

прабурча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; зак.

1. Абазвацца бурчаннем.

Сабака прабурчаў.

2. што. Сярдзіта прамармытаць.

Нешта прабурчаў сабе пад нос.

3. што і без дап. Бурчаць некаторы час.

П. увесь дзень.

прагавары́ць, -ару́, -о́рыш, -о́рыць; -о́раны; зак.

1. што і без дап. Прамовіць, сказаць.

Не прагаварыў ні слова.

2. Правесці некаторы час у размове.

П. увесь вечар.

|| незак. прагаво́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

прагандлява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак.

1. што. Гандлюючы, панесці страты ў якім-н. памеры.

П. чатырыста рублёў.

2. чым і без дап. Правесці які-н. час, гандлюючы чым-н.

Прагандляваў увесь дзень.

глаба́льны, -ая, -ае.

Усеагульны, які ахоплівае ўвесь зямны шар, увесь свет.

Праблема чыстай вады набыла г. характар.

○

Глабальная ракета — ракета, якая можа даставіць баявы зарад у любое месца зямнога шара.

|| наз. глаба́льнасць, -і, ж.

усе́яць, усе́ю, усе́еш, усе́е; усе́й; усе́яны; зак., што.

1. Заняць пасевамі (вялікую плошчу).

У. увесь участак.

2. Пакрыць мноствам каго-, чаго-н.

Зоркі ўсеялі неба.

Рыбакі ўсеялі ўсё возера (перан.).

|| незак. усе́йваць, -аю, -аеш, -ае.

скандзі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; незак., што.

1. Выразна выдзяляць пры вымаўленні састаўныя часткі верша (стопы, склады) націскамі, інтанацыяй.

2. Выразна вымаўляць словы, вылучаючы кожны склад.

Увесь стадыён скандзіраваў: «Шай-бу!

Шай-бу!»

|| наз. скандзі́раванне, -я, н.

прапе́ць, -пяю́, -пяе́ш, -пяе́; -пяём, -пеяце́, -пяю́ць; -пе́ў, -пе́ла; -пе́й; зак.

1. гл. пець.

2. што. Страціць ад спявання (голас; разм.).

П. свой голас.

3. што і без дап. Правесці які-н. час, займаючыся спяваннем.

П. увесь вечар.

адкупі́ць, -куплю́, -ку́піш, -ку́піць; -ку́плены; зак., што.

1. Атрымаць права на што-н., заплаціўшы грошы; узяць на водкуп; купіць (уст.).

А. увесь ураджай.

2. Купіўшы што-н., аддаць замест сапсаванага, згубленага (разм.).

А. кнігу.

|| незак. адкупля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.