укра́сціся, -ра́дуся, -ра́дзешся, -ра́дзецца; -ра́ўся, -ра́лася; зак., у што.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выпадкова з’явіўшыся, застацца незаўважаным.
У тэкст укралася памылка.
2. Непрыкметна з’явіцца дзе-н., пранікнуць куды-н.
У душу ўкраўся страх.
|| незак. укра́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
объя́ть сов., уст.
1. (охватить) ахапі́ць; (о каком-л. чувстве) агарну́ць; (овладеть) апанава́ць;
страх объя́л ду́шу страх апанава́ў (ахапі́ў) душу́;
2. (охватить взглядом) ахапі́ць;
3. (постичь) ахапі́ць, абня́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пракалаці́ць, ‑калоціць; зак., каго.
Калаціць некаторы час (пра холад, страх і пад.). Ліхаманка пракалаціла яго ўвесь дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
халадзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; незак.
1. што. Рабіць халодным, ахалоджваць, астуджваць.
Раса халодзіць ногі.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і без дап. Выклікаць адчуванне холаду.
Вецер дзьмуў у спіну і прыемна халадзіў.
Страх халадзіў кроў у жылах (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паралізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго-што.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Давесці (даводзіць) да стану паралічу.
У яго паралізавала руку.
2. перан. Пазбавіць (пазбаўляць) здольнасці або магчымасці дзейнічаць.
Страх паралізаваў сілы.
Разбурэнні паралізавалі дзейнасць чыгункі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перамагчы́, -магу́, -мо́жаш, -мо́жа; -мажы́; -мо́жаны; зак.
1. перан., каго-што і без дап. Атрымаць перамогу над кім-, чым-н.
П. праціўніка.
П. у баі.
2. перан., што. Тое, што і пераадолець (кніжн.).
П. нястачы.
П. страх.
|| незак. перамага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак., каго (што).
Наводзіць страх, палохаць.
|| зак. спужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і напужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны.
Напужаў мех, дык і торба страшна (прыказка).
|| аднакр. пужну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́
|| наз. пужа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пабо́йвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Крыху баяцца, адчуваць страх. Пабойвацца ісці лесам. □ Старога Яна пабойваліся і паважалі. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́лах ’спалох, перапуд, пярэпалах’ (Др.-Падб., Гарэц., Яруш., Нас., Касп.). Укр. поло́х ’страх’, рус. поло́х ’тс’, н.-луж. płoch ’тс’, сюды ж чэш., славац. plachý ’палахлівы; нясмелы’, славен. plah ’нясмелы’, серб.-харв. пла̏х ’хуткі, рэзкі’, балг. плах ’нясмелы, палахлівы; страх’. Прасл. *polxъ, магчыма, роднаснае грэч. πάλλω ’ўзбуджаю, уражваю’ (Фасмер, 3, 317). Паводле Сноя (448; гл. таксама SR, 35, 3, 269–275), узыходзіць да і.-е. *polo‑ ’страх’, вытворнае ад *pel‑ ’устрывожыць’, сюды ж гоц. us‑filma ’перапалоханы’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
забая́цца, ‑баюся, ‑баішся, ‑баіцца; зак. каго-чаго і без дап.
Адчуць боязь, страх; спужацца. [Ксаверы:] Вялікай сілы кожны забаіцца. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)