вво́сьмеро нареч. (в восемь раз) у во́сем разо́ў; (в восемь частей) у во́сем сто́лак;

увели́чить вво́сьмеро павялі́чыць у во́сем разо́ў;

сложи́ть, согну́ть вво́сьмеро злажы́ць, сагну́ць у во́сем сто́лак;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вде́вятеро нареч. (в девять раз) у дзе́вяць разо́ў; (в девять частей) у дзе́вяць сто́лак;

увели́чить вде́вятеро павялі́чыць у дзе́вяць разо́ў;

сложи́ть, согну́ть вде́вятеро скла́сці, сагну́ць у дзе́вяць сто́лак;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

впя́теро нареч. (в пять раз) у пяць разо́ў; (в пять частей) у пяць сто́лак;

увели́чить впя́теро павялі́чыць у пяць разо́ў;

сложи́ть, согну́ть впя́теро скла́сці, сагну́ць у пяць сто́лак;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

все́меро нареч. (в семь раз) у сем разо́ў; (в семь частей) у сем сто́лак;

увели́чить все́меро павялі́чыць у сем разо́ў;

сложи́ть, согну́ть все́меро скла́сці, сагну́ць у сем сто́лак;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вче́тверо нареч. (в четыре раза) у чаты́ры разы́; (в четыре части) у чаты́ры сто́лкі;

увели́чить вче́тверо павялі́чыць у чаты́ры разы́;

сложи́ть, согну́ть вче́тверо скла́сці, сагну́ць у чаты́ры сто́лкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дуга́, -і́, ДМ дузе́, мн. ду́гі і (з ліч. 2, 3, 4) дугі́, дуг, ж.

1. Частка конскай вупражы з сагнутага тонкага ствала дрэва, якая змацоўвае аглоблі з хамутом.

З дугі аглоблі не зробіш.

2. Частка акружнасці або што-н. іншае, што мае форму крывой выгнутай лініі.

Апісаць цыркулем дугу.

Цячэнне ракі ўтварыла дугу.

Бровы дугой.

Спіна дугой.

3. Токапрыёмнік на трамвайных вагонах (разм.).

Іскрыла трамвайная д.

○

Электрычная (вольтава) дуга — магутны электрычны разрад у газе¹ ў выглядзе яркага плазменнага шнура.

◊

Сагнуць у дугу — прымусіць быць пакорлівым.

|| памянш. ду́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. дугавы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ву́гал, -гла́, мн. -глы́, -гло́ў, м.

1. У геаметрыі: плоская фігура, утвораная дзвюма лініямі, якія выходзяць з аднаго пункта.

Вяршыня вугла.

Прамы в. (90°). Востры в. (меншы за 90°). Тупы в. (большы за 90°). Знешнія і ўнутраныя вуглы трохвугольніка.

Сагнуць што-н. пад вуглом.

2. Месца, дзе сутыкаюцца, перасякаюцца два прадметы або два бакі чаго-н.

В. дома.

Пайсці за в.

З-за вугла напасці (ударыць) (перан.: спадцішка).

3. Частка пакоя, які здаецца ў наймы, кут (у 2 знач.).

Наймаць в.

4. Наогул прыстанак, месца, дзе жывуць.

Мець свой в.

|| памянш. вугало́к, -лка́, мн. -лкі́, -лко́ў, м. (да 2—4 знач.).

|| прым. вуглавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дуга́ ж., в разн. знач. дуга́;

○ во́льтава д. — физ. во́льтова дуга́;

электры́чная д. — электри́ческая дуга́;

д. Пятро́ва — физ. дуга́ Петро́ва;

◊ сагну́ць у дугу́ — (каго) согну́ть в дугу́ (кого);

сагну́цца ў дугу́ — согну́ться в дугу́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

втро́е нареч. (в три раза) утрая́, у тры разы́; (в три части) у тры сто́лкі;

увели́чить втро́е павялі́чыць у тры разы́;

сложи́ть, согну́ть втро́е скла́сці, сагну́ць у тры сто́лкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пералама́ць, ‑ламлю, ‑ломіш, ‑ломіць; заг. пераламі; зак.

1. што. Паламаць напалам, на часткі. Пераламаць палку. // Ударам пашкодзіць, перабіць (пра косці). Пераламаць руку. □ Як баліць спіна, здаецца — яе пераламалі ў паясніцы. Пташнікаў.

2. што. Паламаць усё, многае. Вецер пераламаў усе дрэвы.

3. што. Крута сагнуць. Пераламаць ліст кардону.

4. перан.; каго-што. Перамяніць, зрабіць іншым (характар, звычкі, паводзіны і пад.). Максім з гэтага зрабіў вывад, што Таня і тут патрапіла пераламаць свой характар. Машара. Не знайшлі падыходу к чалавеку, не дапамаглі яму па-сапраўднаму пераламаць сябе. Казлоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)